Uygulamada “Haksız İşgal Tazminatı” olarak da bilinen alacak hakkı talebiyle açılan davalara ecrimisil davası denir.
Çoğunlukla taşınmazlarla ilgili olan bu dava, taşınır veya taşınmaz bir malın gerçek maliki tarafından bu taşınır veya taşınmaz maldan kötüniyetli zilyet olarak faydalanan kişiye karşı açılır.
Ecrimisil Davasının Şartları
Ecrimisil tazminatı talep edebilmek için öncelikle taşınır veya taşınmaz malın zilyetliğini bulunduran ancak mal üzerinde hak sahibi olmayan kişinin haksız işgal gerçekleştiriyor olması gerekir.
Bununla birlikte hak sahibi olmayan kişinin bu haksız işgali kötüniyetle gerçekleştiriyor olması gerekir, yani kişi ilgili taşınır/taşınmaz mal üzerinde hak sahibi olmadığını bilecek ve yine de haksız işgaline devam edecektir.
Son olarak gerçekleştirilen kötüniyetli haksız işgal sebebiyle bir zarar meydana gelmelidir, yani asıl hak sahibi kişi haksız işgal sebebiyle ya bir kazançtan mahrum kalacak ya da haksız işgal sebebiyle masraf yapmak durumda kalacaktır.
Ecrimisil Davasında İhtar
Genel dava şartlarının yanında ecrimisil davası için özel bir dava şartı da düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre ecrimisil davası açacak olan kişi öncelikle “intifadan men” koşulunu gerçekleştirmelidir.
İntifadan men koşulu, haksız işgalde bulunan kötüniyetli zilyete gerçekleştirmekte olduğu haksız işgali sonlandırması için ihtarname çekmektir. Bununla birlikte ecrimisil talepli davadan önce el atmanın önlenmesi davası veya ortaklığın giderilmesi davasının açılması intifadan men koşulunu gerçekleştirecek olup ayrıca ihtarname çekmeye gerek yoktur.
Miras hukuku bakımından ise her bir mirasçı taşınır/taşınmaz mal üzerinde belli oranlarda da olsa hak sahibi olmaları sebebiyle hiçbirinden tam olarak intifadan men talep edilemeyecektir. Bu sebeple mirasçılar bakımından birbirlerine ihtar çekme şartı aranmamaktadır.
Örnek ihtarname bu yazımızın X. başlığında yer almaktadır.
Ecrimisil Davasında Kötüniyet
Türk Medeni Hukuku açısından kötüniyetli olmak tabiri, hak sahibi olmadığını bildiği halde hakkı kullanan kişi için kullanılmaktadır.
Ecrimisil davasını şartlarından biri olan haksız işgali gerçekleştiren kişinin kötüniyetli olması da kişinin işgal ettiği taşınır/taşınmaz malda herhangi bir hak sahipliği olmadığını bilmesi ve buna rağmen işgal fiilini devam ettirmesidir.
Ecrimisil Davasında Zarar
Ecrimisil davasının bir diğer şartı olan zarar kavramını somut olayda doğru saptamak oldukça önemlidir. Yargıtay haksız işgal durumlarında asıl hak sahibini olabildiğince koruyabilmek için meydana gelebilecek olumlu ve olumsuz tüm zararları dikkate alan bir görüş oluşturmuştur.
Bu görüşe göre ecrimisil tazminatına sebep gösterilebilecek tazminatlar şunlardır:
- Taşınır/taşınmazın kullanım sonucu gerçekleşen eskime sebebiyle oluşan zarar
- Asıl hak sahibi olan maliğin ilgili maldan elde edemediği yoksun kalınan kazancı
- Kötüniyetli zilyedin kullanımına bağlı oluşan zarar
Mirasçılar Arasında Ecrimisil
Mirasçılar murisin ölümü ile birlikte terekeye anında sahip olurlar. Bu bakımdan mirasçıların hak sahipliği tapu veya sicil kaydına bağlı olmayıp ölümle birlikte intikal eden miras hakkı söz konusudur. Murisin vefatıyla birlikte mirasçılar, paylaşım gerçekleşene kadar kalan mirasa hep birlikte elbirliğiyle malik olurlar.
Elbirliğiyle mülkiyet halinde taşınır/taşınmaz malın kullanımı ve tasarrufu da hep birlikte alınan kararlar ile olmalıdır. Bir tek mirasçının dahi karşı çıkması halinde ilgili mallar üzerindeki diğer mirasçıların kullanım ve tasarrufu engellenebilecektir.
Ecrimisil davasının miras hukuku bakımından mirasçılar arasında gündeme gelme durumu oldukça sık yaşanmaktadır. Mirasçılardan birinin/birkaçının diğer mirasçılara rağmen tereke üzerinde kullanım ve tasarrufta bulunmaya çalışması kötüniyetli haksız işgal olacaktır. Bu sebeple diğer mirasçılar ecrimisil talebiyle davacı olabilirler. İhtar şartı başlığı altında da bahsedildiği üzere ecrimisil davasının mirasçılar arasında açılması halinde ihtar çekme şartı aranmamaktadır.
Haksız İşgale Konu Olan Malın Birden Fazla Kişiye Ait Olması Durumunda Ecrimisil
Ecrimisil tazminatı talebine konu olan malın birden fazla kişiye ait olması hali ayrıca incelenmelidir. Öncelikle birlikte mülkiyet ayrımı yapılmalı ve bu ayrıma göre saptama yapılmalıdır:
Elbirliği İle Mülkiyet Hali:
Ortakların elbirliği ile malik oldukları halde, elbirliği ile mülkiyetin genel yapısının tersine, üçüncü kişilere karşı açılacak davalarda ortaklardan birisi kendi payına ilişkin olarak ecrimisil tazminatı talebinde bulunabilir. Ortakların birbirlerine karşı açacakları davalarda ise her halükarda ortaklar tek olarak dava açabileceklerdir.
Paylı Mülkiyet Hali:
Paydaşlardan her biri kendi payı oranında haksız işgali gerçekleştiren kişiye karşı ecrimisil tazminatı talebinde bulunabilirler.
Ecrimisil Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Ecrimisil davası kanunda açıkça düzenlenmeyen bir dava olup Yargıtay kararları doğrultusunda şekillenen bir dava türüdür. Bu sebeple genel görevli mahkeme olan Asliye Hukuk Mahkemelerinde görülmektedir.
Yetki açısından da genel yetkili mahkeme olan davalının yerleşim yeri mahkemesidir. Ancak dikkat edilmesi gereken bir husus vardır, taşınmazlara ilişkin ecrimisil davası taşınmazın aynıyla ilgili olmaması sebebiyle taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinde açılamazlar.
Ecrimisil Davası Geriye Dönük Kaç Yıl İçin Açılabilir?
Ecrimisil davası geçmişte başlamış ve bitmiş veya halen devam etmekte olan haksız işgallere karşı açılmaktadır. Bu bakımdan Yargıtay’ın içtihatleriyle belirlenen süre 5 yıldır. Dava tarihinden geriye dönük 5 yıl içerisinde gerçekleşen haksıç işgaller için ecrimisil tazminatı talep edilebilir. Ancak davacının daha fazla süre için talepte bulunması halinde davalı zamanaşımı def’ini ileri sürmez ise davacının talep ettiği süre dikkate alınır.
Ecrimisil Bedel Nasıl Hesaplanır?
Ecrimisil davası açılırken ilgili mala ilişkin oluşan zarar veya yoksun kalınan kazanç açıklanmalıdır. Örneğin kirasından yoksun kalınan bir taşınmazın emsal kira bedeline göre veya ürün veren bir tarladan elde edilecek emsal gelir bedeline göre dava açılmalıdır.
Dava talebinin belirlenmesinin ardından keşif ve bilirkişi yardımıyla ilgili malda inceleme yapılarak ecrimisil bedeli saptanır. Ecrimisil bedeli saptanırken malın nicel ve nitel özellikleri bir bütün olarak değerlendirilir.
Örneğin; arsa tipi bir taşınmazın gelir getiren bir tarla olarak mı yoksa inşaata uygun bir arazi mi olduğunun tespiti ve buna göre ecrimisil bedellerinin farklı hesaplanması gerekmektedir.
İntifadan Men İhtarname Örneği
ANKARA …… NOTERLİĞİ’NE
İHTAR EDENLER :
VEKİLİ : Av. Çağrı AYBOĞA
İHTAR EDİLEN :
AÇIKLAMALAR :
Tarafınız, tarafınızın ve müvekkilimin kardeşi olan …’nin hissedar olduğu … mesken tipi taşınmazı murisin ölüm günü olan 27.09.2013 tarihinden beri kullanmaktasınız.
Müvekkillerimin bu taşınmaz Üzerinde hisseleri bulunmakta olup müvekkilimden izinsiz kullanmaktasınız. Bu ihtar tarafınıza ulaştığı tarihten itibaren 3 iş günü içerisinde ecrimisil haklarının ödenmesini ödenmediği takdirde hukuki yollara başvurulacağı ve tüm yargılama giderleri ile ücreti vekaletin tarafınıza bırakılacağı ihtar olunur.
SAYIN NOTER :
3 suretten ibaret olan iş bu ihtarnamenin bir suretinin dairenizde saklanmasını, bir suretinin muhataba memur vasıtasıyla tebliğini, ve muhataba tebliğ şerhini adi bir suretini de tarafımıza verilmesini saygıyla arz ederim.
İHTAR EDEN VEKİLİ
AV. ÇAĞRI AYBOĞA
Ecrimisil Dava Dilekçesi Örneği
ANKARA NÖBETÇİ ASLİYE HUKUK MAHKEMESİNE
DAVACI :
VEKİLİ : Av. Çağrı AYBOĞA
DAVALI :
T.KONUSU : Müvekkilimin mülkiyetinde olan ve tapunun Ankara ili, Yenimahalle İlçesi, …. Mah. … ada, … parsel, … Kat, … nolu bağımsız bölümüne kayıtlı olan taşınmazı haksız yere işgal eden davalının taşınmazdan el atmasının önlenmesine, ……………. ile ……………. tarihi arasındaki haksız kullanım bedelinin tespiti ile tespit edilen tutarın şimdilik 30.000,00 TL’sinin davalıdan tahsiline karar verilmesi isteminden ibarettir.
H. ESAS DEĞER: 30.000,00 TL
AÇIKLAMALAR:
- Müvekkilim …. Sanayi ve Ticaret A.Ş., tapunun Ankara ili, Yenimahalle İlçesi ….. Mah.., … ada, … parseline kayıtlı, Kat No:… Bağımsız Bölüm No: 32 olan taşınmazın malikidir.
- Davalı …., müvekkilime ait olan söz konusu taşınmazı müvekkilime satmış ancak satıştan sonra tahliye etmeyerek haksız yere işgal etmiş ve söz konusu taşınmazda halen ikamet etmektedir. Mal sahibi müvekkilim ile fuzuli şağil olan davalı arasında herhangi bir kira ilişkisi bulunmamaktadır. Bu nedenle davalının dava konusu taşınmaza olan müdahalesinin meni için işbu davanın açılması gerekmiştir.
- Ayrıca dava konusu taşınmazın bulunduğu konut, Ankara’nın en çok kira getiren, lüks bir semtinde olup çok değerlidir. Aylık emsal kira bedeli 6.000,00 TL’nin üzerindedir. Bu nedenle davalının taşınmazı haksız yere kullandığı ………….. tarihinden bu yana aylık kira bedelinin tespit edilmesini ve tespit edilen tutardan fazlaya ilişkin her türlü dava ve talep hakkımız saklı kalmak kaydıyla şimdilik 30.000,00 TL’nin davalıdan tahsiline karar verilmesini de talep etmek gerekmiştir.
H. DAYANAKLAR : BK, HMK ve diğer mevzuat hükümleri.
DELİLLERİMİZ : Tapu kayıtları, Bilirkişi, Keşif ve her sair türlü yasal delil.
SONUÇ VE TALEP : Yukarıda arz ve izah edilen nedenlerle; fazlaya ilişkin her türlü dava ve talep hakkımız saklı kalmak üzere;
a-) Müvekkilimin mülkiyetinde olan ve tapunun Ankara ili, Yenimahalle İlçesi…. Mah. … ada, … parsel, …. Kat, 32 Nolu Bağımsız bölümüne kayıtlı olan taşınmazı haksız yere işgal eden davalının el atmasının önlenmesine,
b-) ………….. ile ……………….. tarihi arasındaki haksız kullanım bedelinin tespiti ile tespit edilen tutardan şimdilik 30.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline,
c-) Yargılama giderleri ile ücreti vekaletin davalı tarafa yükletilmesine, karar verilmesini saygılarımla vekaleten arz ve talep ederim.
Davacı Vekili
Av. Çağrı AYBOĞA
