Ehliyet ya da diğer bir adıyla sürücü belgesi, yetkili trafik yönetim kurullarınca verilen ve kişinin araç sürebilme yeterliliğine sahip olduğunu gösteren belgedir. Bu bakımdan ehliyetsiz araç kullanan kişiler yeterli donanıma sahip olmadıklarından trafikte, diğer insanların yaşamlarını tehlikeye sokmaktadırlar.
Devlet bu gibi tehlikelerin önüne geçmek amacıyla trafikte ehliyetsiz araç kullanmaya birtakım yaptırımlar öngörmüştür.
Ehliyetsiz araç kullanma cezası, sürücü belgesi olmadan araç kullanan kişilere uygulanan cezai ve idari yaptırımdır. Cezaya konu olan araç tanımına otomobil, kamyon, tır gibi çeşitli araçlar girmektedir.
Trafikte ehliyetsiz bir şekilde araç kullanmak kamu düzenini, toplumdaki bireylerin yaşam hakkını ve beden bütünlüğünü tehlikeye atmaktadır. Bu bakımdan hakları ihlal edilen bireyler uzman bir avukat desteği sayesinde bu ihlallerin önüne geçmelilerdir.
Ayboğa+ Partners Avukatlık Bürosu ceza hukuku ve idare hukuku alanında uzun yıllardan beri hukuki hizmet veren bir bürodur. Tecrübeli avukatlarının deneyim ve bilgisi sayesinde süreci, müvekkilleri lehine en hızlı şekilde çözüme kavuşturmaktadır.
Ehliyetsiz şekilde araç kullanma sebebiyle zarar gören, hakları ihlal edilen, hakkında verilen cezanın hukuka uygun olmadığını düşünen kişiler Ayboğa+ Partners Avukatlık Bürosu ile iletişime geçerek bu hak kayıplarını önleyebilirler.
2023’te Ehliyetsiz Araç Kullanmanın Cezası
Karayolları Trafik Kanunu madde 36’ya göre motorlu araçların, sürücü belgesi sahibi olmayan kişiler tarafından karayollarında sürülmesi ve sürülmesine izin verilmesi yasaktır.
Trafik güvenliğini sağlamak açısından kanun koyucu ehliyetsiz olarak araç kullanan kişilere yaptırımlar öngörmüştür. Bu yaptırımlar her yıl değişmektedir. Buna göre 2023 yılında;
- Ehliyetsiz olarak araç kullanan kişiler 8.190 TL ceza ödemelidir. Eğer ehliyetsiz olarak araç kullanan kişiler bu cezayı kendilerine tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde derhal öderlerse %25 oranında bir indirime hak kazanmış olacaklardır.
- Ehliyetsiz araç kullandıran kişiler 8.190 TL ceza ödemelilerdir.
- Ehliyet sınıfına uygun olmayan bir aracın sürülmesi ve kullandırılması durumunda ceza olarak 4.060 TL ödenmelidir.
- Ehliyeti yanına almama cezası 961 TL olarak belirlenmiştir.
- İkinci defa ehliyetsiz olarak araç kullanan sürücülere 2 ya 3 ay hapis cezası verilmektedir.
- İlk defa ehliyetsiz olarak araç kullanan sürücülere 1 ya da 2 ay hapis cezası verilmektedir.
- Ehliyetsiz olarak araç kullanan aracın sürücünün ruhsat sahibine 8.190 TL para cezası verilmektedir.
- Sürücü eğer uyuşturucu madde kullanmışsa, bu durumda 20.977 TL para cezası ödemesi gerekmektedir. Aynı zamanda da 5 yıla yakın hapis cezası verilebilir.
- Sürücü alkollü olduğu halde, alkometreye üflemiyorsa, bu durumda 11.645 TL para cezası ödemesi gerekmektedir.
- Sürücüler 1,00 promil üzerinde alkollü oldukları tespit edilirse, bu durumda 1 ila 6 ay arasında hapis cezasına çarptırılması gerekmektedir.
Bağlanan Araç Nasıl Geri Alınır?
Trafiği yeniden tehlikeye sokmamak için ehliyetsiz araç kullanma cezası uygulandıktan sonra araç, tekrardan ehliyetsiz kişiye teslim edilmez. Böyle bir durumda aracı teslim alabilecek ehliyetli bir kişi yoksa araç yediemin otoparkına çekilir.
Aracını otoparktan çıkarmak isteten sürücüler hem ehliyetsiz araç kullanma cezasını hem de yediemin otopark ücretini ödedikten sonra araç çekim belgesini de alarak araçlarını geri alabilirler.
Bağlanan aracın geri alınmasında mutlaka araç sahibi gitmelidir. Şirketin aracı bağlanmışsa, imza sirküsü ve kimlik sayesinde araç geri alınabilir.
Altı ay boyunca araç otoparktan alınmazsa aracın sahibine tebligat yapılarak durum bildirilir. Buna rağmen hâlâ araç alınmamışsa devlet hazinesine geçer. Aracın devlet hazinesine aktarıldığı andan itibaren beş yıl içerisinde araç sahibi müracaatta bulunursa emanet sahibine yapılan ödeme, araç sahibine yapılır.
Ehliyetsiz ve Alkollü Araç Kullanmak
Kişilerin hem ehliyetsiz hem de alkollü bir şekilde araç kullanmaları bir arada gerçekleşebilir. Bu durum cezanın katlanmasına ya da daha nitelikli bir seviyede uygulanmasına sebep olmaz. Hem ehliyetsiz hem de alkollü araç kullanılması durumunda her iki kabahat için de ayrı ayrı idari para cezasına hükmolunur.
2023 Yılı için ilk defa alkollü bir şekilde araç kullanıp yakalanan kişiler için uygulanacak idari para cezası 1823 Türk Lirasıdır. Alkollü şekilde araç kullanma sonucunda uygulanacak yaptırım; promil sınırına ve bu kabahatin kaç sefer işlendiğine bağlı olarak değişebilir. Alkollü araç kullanma cezasıyla ehliyetsiz araç kullanma cezası birleştiğinde sürücü ve ruhsat sahipleri hakkında toplam 5497 Türk Lirası idari para cezasına hükmolunur.
Ehliyetsiz Araç Kullanma Cezasına Nasıl İtiraz Edilir?
Ehliyetsiz araç kullanma cezası yalnızca idari para cezasından oluşuyorsa bu cezanın hukuka uygun olmadığını düşünen araç kullanan ve ruhsat sahipleri, tebligatın ulaşmasından itibaren 15 gün içerisinde Sulh Ceza Hâkimliğine bir itiraz dilekçesi vererek itirazda bulunabilirler. Sulh Ceza Hâkimliği itirazı duruşmasız olarak inceleyip karar verir.
Sürücü ve ruhsat sahipleri tebligatın ulaşmasından itibaren 15 gün içerisinde cezayı derhal ödedikleri takdirde haklarında, %25 indirim uygulanmaktadır. Bundan dolayı sürücü ve ruhsat sahipleri hem 15 gün içerisinde cezayı ödeyip hem de itirazda bulunabilirler.
Cezayı ödemiş olmaları itirazda bulunma haklarını engellemez. Derhal ödeme yapıp itirazda bulunan sürücü ve ruhsat sahiplerinin itirazı haklı görülürse yaptıkları ödeme vergi dairesi tarafından kendilerine iade olunur.
Bununla birlikte ehliyetsiz araç kullanma durumunda sürücü ve ruhsat sahiplerinin karşılaştığı yaptırım idari para cezası yanında başka ek yaptırımlar da içeriyorsa bu durumda idare mahkemelerinde idari işlemin iptali davasını açmak gerekmektedir.
İtiraz başvuru dilekçesi mahkemeye, iki nüsha hâlinde verilir. Dilekçeye trafik cezasına ilişkin belgeler, bu cezaya karşı sunulan iddia ve deliller eklenmelidir.
Aynı zamanda ruhsat, ehliyet ve kimliğin fotokopisi; cezanın ödenmiş olması durumunda ödendiğine dair belgenin de dilekçeye eklenmesi gerekmektedir.
Ehliyetsiz Araç Kullanma Cezasına İtiraz Dilekçesi
İtiraz dilekçesinin kabul edilmesi açısından dilekçenin üslubu, ele alınış şekli son derece önemlidir. Bu bakımdan haklarında kesilen ehliyetsiz araç kullanma cezasının hukuka uygun olmadığını düşünen sürücü ve ruhsat sahiplerinin itirazda bulunurken alanında uzman avukatlardan destek almaları faydalı olacaktır.
Ayboğa+ Partners Avukatlık Bürosu bu bağlamda; müvekkillerine, gerek ceza gerek idare hukuku alanında tecrübeli avukatları sayesinde hukuki hizmet sunmaktadır.
… NÖBETÇİ SULH CEZA H KİMLİĞİNE
İTİRAZ EDEN: (İtiraz eden kişinin isim, soy isim ve adres bilgileri yazılır.)
VEKİLİ: AV. ÇAĞRI AYBOĞA
İTİRAZA KONU TUTANAĞIN TANZİM TARİHİ:
İTİRAZA KONU TUTANAĞIN TEBLİĞ TARİHİ:
İTİRAZIN KONUSU: …/…/2023 tarihli toplam… miktarında trafik cezasına itirazlarımızdan ibarettir.
AÇIKLAMALAR: …/…/2023 Tarihinde … plakalı aracın sahibi olan müvekkilim hakkında, Karayolları Trafik Kanunu’nun 36. Maddesine istinaden yanında ehliyeti bulunmadan araç kullandığı gerekçesiyle …/…/2023 tarihli ceza tutanağı düzenlenmiştir. Bu tutanak tarafımıza …/…/2023 tarihinde tebliğ edilmiştir.
Olay günü müvekkilin bir yakının hastalanması üzerine müvekkil, yaşadığı endişe sebebiyle yanına ehliyetini almayı unutarak araç kullanmıştır. Anlaşılacağı üzere müvekkilin bir zaruret hali içerisinde olduğu açıktır. Bu bakımdan müvekkil hakkında verilen para cezası, müvekkilin içinde bulunduğu durum gözetilmeden verilmiş.
Açıklanan hususlar sebebiyle verilen para cezasına karşı itiraz etme gereği hasıl olmuştur.
SONUÇ VE İSTEM: Yukarıda arz ve izah ettiğim sebeplerle müvekkil hakkında verilen …/…/2023 tarihli para cezasının iptalini ve itirazımın kabulünü saygılarımla talep ederim.
İTİRAZ EDEN VEKİLİ
AV. ÇAĞRI AYBOĞA
Ehliyetsiz Araç Kullanma Cezası Kime Kesilir?
Ehliyetsiz araç kullanma cezası araç kullanıcısına kesilir. Ehliyetsiz olarak araç kullanan kişi aracın sahibi değilse ehliyetsiz araç kullanan kişiye ve araç sahibine ayrı ayrı cezalar kesilir. Bu durumda verilecek olan ceza iki katına çıkmaktadır.
Ehliyetsiz araç kullanma cezası yalnızca yalnızca ehliyetsiz araç kullanan kişilere kesilmez. Bununla birlikte
- ehliyetsiz kişiye araç vermek,
- mahkeme ve savcılık kararı da dâhil olmak üzere herhangi bir nedenden dolayı geçici ya da tedbir amaçlı ehliyetine el koyulan kişinin araç kullanması,
- mahkeme ve savcılık kararı da dâhil olmak üzere herhangi bir nedenden dolayı geçici ya da tedbir amaçlı ehliyetine el koyulan bir kişiye araç kullandırmak,
- sürücü belgesi daha önce iptal edilmiş bir kişinin araç kullanması,
- sürücü belgesi önceden iptal edilmiş kişiye araç kullandırmak,
- sürücü sertifikasının süresinin dolması durumunda araç kullanmak,
- ehliyet sınıfına uygun olmayacak şekilde araç kullanmak
sonucunda da ehliyetsiz araç kullanma cezasının yaptırımı uygulanacaktır.
Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçu Nedir?
Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu; kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşımının güven içinde akışını sağlamak için konulmuş her türlü işareti değiştirerek, kullanılamaz hale getirerek, konuldukları yerden kaldırarak, yanlış işaretler vererek, geçiş, varış, kalkış veya iniş yolları üzerine bir şey koyarak ya da teknik işletim sistemine müdahale ederek, başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından bir tehlikeye neden olarak; kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşım araçlarını kişilerin hayat, sağlık veya malvarlığı açısından tehlikeli olabilecek şekilde sevk ve idare ederek veya alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek halde olmasına rağmen araç kullanılarak işlenen suçtur.
Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunun basit ve kasten işlenebilen şekli TCK madde 179’da düzenlenmiştir.
Suçun taksirli şekli ise TCK madde 180’de düzenlenmiştir.
Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunda korunan hukuki değer, trafik güvenliği ve kamu düzenidir. Suçun mağduru kamu düzenidir. Suçun failinin belirlenmesi ise fıkralara göre değişiklik göstermektedir. Bu durumda TCK madde 179/1’de düzenlenen suçta fail, herkes olabilir.
TCK madde 179/2’de düzenlenen suçun faili ise özellik göstererek kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşım araçlarını kişilerin hayat, sağlık veya malvarlığı açısından tehlikeli olabilecek şekilde sevk ve idare eden kişidir.
TCK madde 179/3’te belirtilen suçun faili de yine özellik gösteren alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek halde olan kişidir.
Suçun TCK madde 179’da belirtilen hali kasten işlenebilir. Burada genel kast yeterli olup özel bir saik aranmamaktadır. Buna rağmen TCK madde 180’de belirtilen suç taksirle işlenebilmektedir.
Hukuka aykırı fiil rıza ile hukuka uygun hale getirilemez. Mağdur toplum yani kamu düzeni olduğundan suç şikâyete tabi bir suç olmayıp re ’sen kovuşturulan suçlardandır.
Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu, somut tehlike suçu olduğundan sadece ehliyetsiz olarak araç kullanmak TCK madde 179/2’de belirtilen suça vücut vermeyecektir. Bu suçun oluşması için ehliyetsiz olan failin, trafik kuralını kasıtlı olarak ihlal edip bir zarar vermesi gerekmektedir. Aksi takdirde somut tehlike suçu olan trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu, soyut bir nitelik alır.
Ehliyetsiz olarak araç kullanma suçunun, sırf fiil tehlikeli diye TCK madde 179/2 kapsamında değerlendirmesi suçu soyut tehlike suçuna çevirmektedir. Hâlbuki fiili, TCK madde 179/2 kapsamında değerlendirmek için kamu düzeni ve trafik güvenliğini somut olayda tehlikeye düşürücü davranışının varlığı kanıtlanmalıdır.
Nitekim Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 2019/585 sayılı kararında bu hususu ele almıştır:
“Sürücü belgesine sahip olan kişilerin her zaman güvenli bir şekilde araç sürecekleri kesin olmadığı gibi belge sahibi olmayan kişilerin de mutlaka tehlikeli şekilde araç kullanacakları iddia edilemez. TCK’nın 179/2. maddesindeki suç, kasıtla işlenebilen somut tehlike suçu niteliğinde olduğundan; sürücü belgesiz araç kullanılmasının, tek başına başkalarının hayatı, sağlığı ve mal varlığı bakımından tehlikeye neden olacağının kabul edilemeyeceği, aksi durumun anılan suçu somut tehlike suçundan soyut tehlike suçuna dönüştüreceği açıktır. Failin sürücü belgesiz araç kullanması, tek başına suçun oluşumu için yeterli olmayıp, varsa somut tehlikeli hareketi ile yaşı ve kullandığı aracın niteliği itibarıyla araca hâkimiyet sağlayıp sağlayamayacağı değerlendirilerek TCK’nın 179/2. maddesindeki suçun oluşup oluşmadığının belirlenmesi gerekmektedir.”
