İcra dosyası ne zaman düşer? Bu soru, hakkında icra takibi başlatılmış borçluların en sık sorduğu sorulardan biridir. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK) ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu (TBK) hükümleri çerçevesinde icra dosyalarının düşmesi, kapanması ve zamanaşımına uğraması farklı kavramlardır ve farklı hukuki sonuçlar doğurur.
Bu rehberde; icra dosyasının hangi hallerde düştüğünü, 1 yıllık takipsizlik sürecini, 10 yıllık zamanaşımını, e-Devlet ve UYAP’tan silinme sürelerini, banka icra dosyalarının durumunu ve sıkça sorulan soruların yanıtlarını detaylı olarak ele alacağız.
İcra Dosyasının Düşme Halleri
İcra dosyası genel olarak üç temel şekilde düşer veya kapanır:
a) Borcun Ödenmesi (İtfa)
Borçlunun, icra dosyasındaki asıl alacak ile tüm fer’ilerini (faiz, vekâlet ücreti, harçlar, masraflar) eksiksiz ödemesi halinde dosya kesin olarak kapanır. Bu şekilde kapanan dosya tekrar açılamaz.
b) 1 Yıl İşlemsiz Kalma (Takipsizlik)
İİK m.78’e göre, ödeme emrinin tebliğinden itibaren 1 yıl içinde alacaklı tarafından haciz talebinde bulunulmazsa veya yapılan talep geri alınıp yenilenmezse dosya işlemden kaldırılır. Bu duruma uygulamada “dosyanın düşmesi” denir.
c) Zamanaşımı (10 Yıl)
TBK m.146’ya göre, kanunda aksine hüküm bulunmadıkça her alacak 10 yıllık zamanaşımına tabidir. Bu süre içinde hiçbir işlem yapılmayan icra dosyası zamanaşımına uğrar ve borç talep edilemez hale gelir.
“Haciz istemek hakkı, ödeme emrinin tebliği tarihinden itibaren bir sene geçmekle düşer… Haciz talebi kanuni müddet içinde yapılmaz veya geri alındıktan sonra bu müddet içinde yenilenmezse dosya muameleden kaldırılır.”
1 Yıl İşlem Yapılmayan İcra Dosyası
İcra takibinin kesinleşmesinden sonra alacaklının 1 yıl boyunca dosyada herhangi bir işlem yapmaması (haciz talebi, satış talebi vb.) halinde dosya işlemden kaldırılır. Bu süreç şöyle işler:
1 Yıllık Sürenin Başlangıcı
- Ödeme emrinin borçluya tebliğ tarihi
- İtiraz halinde, itirazın kaldırılması veya iptali kararının kesinleşme tarihi
- Taksit sözleşmesi yapılmışsa, sözleşmenin ihlal tarihi
Düşen Dosyanın Yenilenmesi
Takipsizlikten düşen dosya, alacaklı tarafından yenileme talebi ile tekrar canlandırılabilir. Yenileme için:
- Yenileme talebinin borçluya tebliği gerekir
- İlamsız takiplerde yenileme harcı ödenir
- Yenileme masrafları borçluya yüklenemez
- 10 yıllık zamanaşımı süresi içinde yenileme yapılabilir
İcra Dosyalarında Zamanaşımı Süreleri
İcra dosyalarında zamanaşımı süreleri, borcun türüne göre değişiklik gösterir:
| Borç Türü | Zamanaşımı Süresi | Yasal Dayanak |
|---|---|---|
| Genel alacaklar (kredi, senet, fatura vb.) | 10 yıl | TBK m.146 |
| Kira alacakları | 5 yıl | TBK m.147 |
| Nafaka borçları | 5 yıl | TBK m.147 |
| Dönemsel edimler (faiz, taksit) | 5 yıl | TBK m.147 |
| Çek alacakları | 3 yıl | TTK m.814 |
| Bono/Poliçe alacakları | 3 yıl | TTK m.749 |
| İlamlı takipler (mahkeme kararı) | 10 yıl | İİK m.39 |
| TMSF kapsamındaki alacaklar | 20 yıl | 5411 sayılı Kanun |
Zamanaşımını Kesen Sebepler
Zamanaşımı süresi, aşağıdaki hallerde kesilir ve yeniden başlar:
- Alacaklının icra takibi başlatması veya yenilemesi
- Haciz, satış veya ödeme talebi gibi icra işlemleri
- Borçlunun borcu ikrar etmesi (kabul beyanı, kısmi ödeme)
- Alacaklının dava açması
- Mahkeme kararlarının kesinleşmesi
İcra Dosyası Nasıl Kapanır?
İcra dosyasının kapanması için borcun tamamen bitmiş olması ve bu durumun dosyaya usulüne uygun şekilde yansıtılması gerekir. Kapanma yolları şunlardır:
a) İcra Dairesine Ödeme
- İcra dairesinden güncel kapak hesabı (dosya hesap özeti) alınır
- Asıl alacak, faiz, masraf, vekâlet ücreti ve harçlar dahil tüm borç ödenir
- İcra müdürlüğünden dosyanın kapatılması ve hacizlerin fekki talep edilir
- Müdürlük, ilgili kurumlara (tapu, trafik, bankalar) fek müzekkeresi gönderir
b) Haricen Tahsil (Alacaklıya Ödeme)
- Borç, alacaklıya veya vekiline doğrudan ödenir
- Alacaklı/vekili, icra müdürlüğüne haricen tahsil bildiriminde bulunur
- Haricen tahsil harcı ödenir
- İcra müdürlüğü dosyayı kapatır ve hacizlerin fekkini sağlar
c) Feragat
Alacaklının alacağından vazgeçtiğini icra dairesine bildirmesi halinde dosya kesin olarak kapanır ve aynı alacak için tekrar takip başlatılamaz.
E-Devlet ve UYAP’tan Silinme Süreleri
İcra dosyasının kapanması veya düşmesi halinde e-Devlet ve UYAP kayıtlarından silinme süreleri şu şekildedir:
Ödeme Sonrası Silinme
- Borcun tamamının ödenmesi sonrası: 1-3 iş günü
- Haricen tahsil bildirimi sonrası: 2-5 iş günü
- Hacizlerin fekki (tapu, trafik, banka): 3-7 iş günü
Sorgulama Yöntemleri
İcra dosyanızın durumunu şu kanallardan sorgulayabilirsiniz:
- e-Devlet: turkiye.gov.tr → “İcra Dosyalarım” veya “Dava Dosya Sorgulama”
- UYAP Vatandaş Portalı: vatandas.uyap.gov.tr → İcra Dosyası Sorgulama
- İcra Dairesi: Dosyanın bulunduğu icra müdürlüğüne bizzat başvuru
Banka İcra Dosyaları
Banka kredi ve kredi kartı borçlarına ilişkin icra dosyaları özel bir duruma sahiptir:
Zamanaşımı Süresi
Kredi ve kredi kartı borçlarında genel zamanaşımı süresi 10 yıldır (TBK m.146). Ancak dikkat edilmesi gereken hususlar:
- Bankalar genellikle her yıl dosyayı yenileyerek zamanaşımını keserler
- Borç varlık yönetim şirketine devredilmişse takip devam eder
- TMSF kapsamındaki alacaklarda zamanaşımı 20 yıla çıkabilir
- Her icra işlemi (haciz, satış talebi vb.) zamanaşımını keser
Yapılandırma İmkânı
Banka icra dosyalarında, borç ödeme güçlüğü yaşayan kişiler için yapılandırma seçenekleri mevcuttur:
- Anapara indirimi
- Faiz silme veya indirim
- Taksitlendirme (3-60 ay)
- Dosya masrafı ve avukatlık ücreti indirimi
İlamsız ve İlamlı Takipte Düşme Farkları
İlamsız İcra Takibi
Mahkeme kararına dayanmayan, para borcu veya teminat alacakları için başlatılan takiptir:
- Borçlu 7 gün içinde itiraz edebilir
- İtiraz halinde alacaklı, 6 ay içinde itirazın kaldırılması veya 1 yıl içinde itirazın iptali davası açmalıdır
- Dava açılmazsa dosya işlemden kaldırılır
- Genel zamanaşımı süresi 10 yıldır
İlamlı İcra Takibi
Mahkeme kararına veya ilam niteliğinde belgeye dayanan takiptir:
- İİK m.39’a göre ilamlar, son işlem tarihinden itibaren 10 yıl içinde zamanaşımına uğrar
- Her icra işlemi zamanaşımını keser ve süre yeniden başlar
- Teorik olarak sınırsız süre devam edebilir (sürekli işlem yapılırsa)
Kapak Hesabı Nedir? Nasıl Alınır?
Kapak hesabı, icra dosyasının kapatılması için ödenmesi gereken toplam meblağı gösteren ayrıntılı hesap dökümüdür. İçeriğinde şunlar bulunur:
- Asıl alacak: Takibe konu ana borç tutarı
- İşlemiş faiz: Başlangıç tarihi, faiz türü ve oranına göre hesaplanan faiz
- Vekâlet ücreti: Alacaklı avukatının ücreti
- Masraflar: Tebligat, posta, haciz masrafları
- Harçlar: Tahsil harcı ve diğer harçlar
- Mahsup edilen ödemeler: Varsa yapılmış kısmi ödemeler
- Net bakiye: Dosyayı kapatmak için gereken güncel tutar
Sıkça Sorulan Sorular
❓ Hangi icra dosyası 5 yıl sonra düşer?
Kira alacakları, nafaka borçları ve dönemsel edim (faiz, taksit) alacaklarına ilişkin icra dosyaları 5 yıllık zamanaşımına tabidir (TBK m.147). Bu süre içinde alacaklı tarafından işlem yapılmazsa dosya zamanaşımına uğrar. Ancak genel alacaklarda (kredi, senet, fatura vb.) zamanaşımı süresi 10 yıldır.
❓ 10 yıl geçen bir icra dosyası nasıl kapatılır?
10 yıl içinde hiçbir işlem yapılmamış icra dosyası zamanaşımına uğramıştır. Ancak zamanaşımı kendiliğinden uygulanmaz. Borçlunun icra mahkemesine başvurarak zamanaşımı itirazında bulunması ve icranın geri bırakılmasını talep etmesi gerekir. İtiraz kabul edilirse dosya kapanır.
❓ İcra dosyası kendiliğinden ne zaman kapanır?
İcra dosyası şu durumlarda kapanır: 1) Borcun tüm fer’ileriyle birlikte ödenmesi, 2) Alacaklının feragati, 3) 1 yıl işlemsiz kalma sonucu işlemden kaldırılma (takipsizlik), 4) 10 yıllık zamanaşımının dolması ve itiraz. Takipsizlik halinde dosya düşer ancak yenilenebilir; zamanaşımında ise borç talep edilemez hale gelir.
❓ E-Devletten icra dosyası ne zaman silinir?
Borcu ödenen veya kapatılan icra dosyası, icra müdürlüğünün yoğunluğuna bağlı olarak genellikle 1-3 iş günü içinde e-Devlet ve UYAP sistemlerinden düşer. Ancak hacizlerin fekki için ayrıca talepte bulunulması gerekir ve bu işlem birkaç gün ile 1 hafta arasında sürebilir.
❓ Borcu ödenen icra dosyası ne zaman kapanır?
Borcun asıl alacak, faiz, vekâlet ücreti, harç ve masraflar dahil tüm fer’ileriyle birlikte ödenmesi halinde icra dosyası hemen kapanır. İcra dairesine ödeme yapılmışsa otomatik kapanır; haricen tahsil durumunda alacaklının veya vekilinin bildirimi gerekir ve işlem 1-3 iş günü içinde tamamlanır.
❓ 1 yıl işlem yapılmayan icra dosyası nasıl kapatılır?
İİK m.78’e göre ödeme emrinin tebliğinden itibaren 1 yıl içinde haciz talebinde bulunulmazsa haciz isteme hakkı düşer ve dosya işlemden kaldırılır. Borçlu, icra dairesine başvurarak dosyanın işlemden kaldırılmasını talep edebilir. Ancak alacaklı, 10 yıllık zamanaşımı süresi içinde dosyayı yenileyerek takibe devam edebilir.
❓ Takipsizlikten düşen icra dosyası zamanaşımı ne kadardır?
Takipsizlikten düşen icra dosyası, genel zamanaşımı süresi olan 10 yıl içinde yenilenebilir. Bu süre dolmadan alacaklı yenileme talebinde bulunursa dosya tekrar aktif hale gelir ve haciz işlemleri başlatılabilir. 10 yıl içinde hiçbir işlem yapılmazsa alacak zamanaşımına uğrar.
❓ Ödenmiş icra dosyası ne zaman kapanır?
Ödenmiş icra dosyası, ödemenin yapıldığı ve dosyaya bildirildiği tarihten itibaren birkaç gün içinde kapanır. UYAP üzerinden online ödeme yapılmışsa otomatik kapanır. İcra dairesine veya avukata ödeme yapılmışsa, bildirimin ardından 1-3 iş günü içinde kapanır. Bazı durumlarda bu süre 1 haftaya kadar uzayabilir.
❓ Banka icra dosyası ne zaman düşer?
Banka kredi ve kredi kartı borçlarında zamanaşımı süresi 10 yıldır (TBK m.146). Ancak bankalar ve varlık yönetim şirketleri genellikle her yıl dosyayı yenileyerek zamanaşımını keserler. Dosyanın düşmesi için 10 yıl boyunca hiçbir yasal işlem yapılmamış olması gerekir ki bu bankacılık uygulamalarında oldukça nadirdir.
❓ İlamsız icra dosyası ne zaman kapanır?
İlamsız icra dosyası şu durumlarda kapanır: 1) Borcun tam ödenmesi, 2) Borçlunun itirazı üzerine 1 yıl içinde itirazın iptali davası açılmaması, 3) 1 yıl işlemsiz kalma sonucu takipsizlik, 4) 10 yıllık zamanaşımının dolması. İtiraz edilmiş ve süresi içinde dava açılmamış dosyalar kendiliğinden düşer.
❓ Banka icra dosyası ne zaman kapanır?
Banka icra dosyası ancak borcun tüm fer’ileriyle birlikte ödenmesi veya 10 yıllık zamanaşımının dolmasıyla kapanır. Borç varlık yönetim şirketine devredilmişse ve TMSF kapsamındaysa zamanaşımı süresi 20 yıla çıkabilir. Banka ile yapılandırma anlaşması yaparak da dosya kapatılabilir.
❓ Ödenen icra dosyası e-Devletten ne zaman düşer?
Ödenen icra dosyası, icra müdürlüğünün iş yoğunluğuna bağlı olarak genellikle 1-3 iş günü içinde e-Devlet üzerinden düşer. UYAP Vatandaş Portalı’ndan dosya durumu “kapalı” olarak görünür. Bazı durumlarda bu süre 1 haftaya kadar uzayabilir. Hacizlerin fekki için ayrıca süre gerekebilir.
İcra dosyasının düşmesi, kapanması ve zamanaşımına uğraması farklı hukuki sonuçlar doğuran ayrı kavramlardır. 1 yıl işlemsiz kalan dosya takipsizlikten düşer ancak yenilenebilir; 10 yıl içinde hiçbir işlem yapılmayan dosya zamanaşımına uğrar ancak itiraz gerekir; borcun ödenmesiyle kapanan dosya ise kesin olarak sona erer.
Hakkınızda başlatılmış bir icra takibi varsa, dosyanızın durumunu düzenli olarak e-Devlet veya UYAP üzerinden takip etmeniz, zamanaşımı ve takipsizlik sürelerini hesaplamanız önemlidir. Karmaşık durumlarda bir icra avukatından profesyonel destek almanız, haklarınızı korumanız açısından kritik önem taşır.
