Erişimin Engellenmesi ve İçerik Kaldırma (2024)
İnternetten İçerik Kaldırma ve Erişimin Engellenmesi
Eğer bir haber, sosyal medya gönderisi ya da genel olarak internet üzerindeki herhangi bir içerik, kişisel haklarınıza veya özel yaşamınızın mahremiyetine zarar verdiğini düşünüyorsanız, bu içeriğin erişimini engelleme veya içeriği tamamen kaldırma hakkınız bulunmaktadır. Ancak, internet yayınları üzerindeki erişim kısıtlamaları veya içerik kaldırma talepleri, belirlenen prosedür ve kurallara uygun olarak gerçekleştirilmelidir. Bu süreç, kişilik haklarının veya özel yaşamın gizliliğinin korunması amacıyla düzenlenmiştir.
Erişim Engellenmesi Veya Yayın İçeriğinin Kaldırılması Nedir?
Erişimin engellenmesi kavramı, belirli teknikler kullanılarak bir yayın içeriğine erişimin kısıtlanmasını tanımlar. Diğer yandan, içeriğin yayından kaldırılması, içeriği yayınlayan veya barındıran sağlayıcıların, içeriği tamamen yayından çıkararak erişilemez hale getirmesini ifade eder.
Erişim Engellemeleri İle İçeriğin Yayından Kaldırılmasına İlişkin Yasal Mevzuat Nedir?
5651 sayılı “İnternet Ortamında Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Aracılığıyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun”, internet yayınlarına erişimin engellenmesi veya içeriğin yayından kaldırılması gibi konuları düzenleyen hükümleri içermektedir.
Erişim Engellenmesi Veya İçeriğin Yayından Kaldırılması Nasıl Gerçekleştirilir?
5651 sayılı Kanun’un ilgili maddeleri uyarınca, mahkemeler, savcılıklar veya Bilgi ve Teknoloji Kurumu Başkanlığı, belirli şartlar altında internet yayınlarına erişim engelleme veya içeriğin kaldırılması kararları alabilme yetkisine sahiptir (Madde 8). Ayrıca, yine aynı kanunun farklı maddelerinde, bireyler ve tüzel kişilere, belirli koşullar altında internet yayınlarına erişimin engellenmesi veya içeriğin kaldırılması talebinde bulunma hakkı verilmiştir (Madde 9 ve 9/A). Bu metinde, bireylerin ve tüzel kişiliklerin, erişim engelleme veya içeriğin kaldırılması talepleri üzerine sahip oldukları haklar incelenecektir. Ankara Avukat danışın
Gerçek Veya Tüzel Kişiler Hangi Durumlarda Erişim Engellenmesi Veya İçeriğin Yayından Kaldırılmasını Talep Edebilir?
5651 sayılı Kanun’un 9. maddesi, kişilik haklarının ihlali durumunda, hem gerçek hem de tüzel kişilerin internet yayınlarına erişimi engelleme veya içeriğin kaldırılmasını talep etme haklarını düzenlemektedir. Kanunun 9/A maddesi ise, özel hayatın gizliliğinin ihlal edilmesi temelinde gerçek ve tüzel kişilere, yayınlara erişim engelleme veya içeriğin kaldırılması için başvurma hakkı tanımaktadır.
Özel hayatın gizliliği, genel olarak kişilik haklarının bir parçası olarak kabul edilir. Bununla birlikte, yasa koyucu, 5651 sayılı Kanun kapsamında özel hayatın gizliliği hakkına, sağlık hakkı veya beden bütünlüğü gibi diğer kişilik haklarına kıyasla daha fazla önem vermiş ve bu alandaki ihlalleri düşünen kişilere özel olarak ek bir başvuru yolunu öngörmüştür.
Kişilik Haklarının Saldırıya Uğraması Sebebiyle Erişim Engellenmesi Veya İçeriğin Yayından Kaldırılması Nasıl Gerçekleşir?
Gerçek veya tüzel kişiler, kişilik haklarını ihlal eden internet yayınlarına karşı, öncelikle içerik sağlayıcıya, eğer bu mümkün değilse yer sağlayıcıya bir uyarı (ihtar) göndererek içeriğin kaldırılmasını talep edebilirler (5651 sayılı Kanun madde 9/1). Ancak, bu ihtar yöntemi zorunlu bir ön adım olarak belirlenmemiştir. Kişilik hakları ihlal edilen kişiler, ihtar göndermek yerine doğrudan bir sulh ceza hakimliğine başvurarak, içeriğin kaldırılması ya da erişimin engellenmesi talebinde bulunabilirler (5651 sayılı Kanun madde 9/1). Bu iki yöntemden hangisinin kullanılacağına karar vermek tamamen kişinin kendi tercihine bırakılmıştır.
Eğer doğrudan sulh ceza hakimliğine başvurulursa, hakim, içeriğin kaldırılması ve/veya erişimin engellenmesi yönünde karar verebilir. Bu karar sürecinde herhangi bir duruşma yapılmaz ve hakim, başvurunun yapıldığı andan itibaren 24 saat içinde kararını verir (5651 sayılı Kanun madde 9/6). Verilen karara karşı, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda belirlenen itiraz yollarına başvurulabilir (5651 sayılı Kanun madde 9/6).
Erişim Engellenmesi veya İçeriğin Yayından Kaldırılması İçin Görevli ve Yetkili Mahkeme Nasıl Tespit Edilir?
Erişim engellemesi veya içeriğin kaldırılması talepleri üzerine karar verme yetkisi sulh ceza hakimliklerine aittir (5651 sayılı Kanun madde 9/1).
Talep edilen internet sitesinin Türkiye içerisinde resmi olarak kayıtlı bir merkez adresi varsa, o adresin bulunduğu bölgedeki sulh ceza hakimliği ilgili davaya bakma yetkisine sahiptir. Ayrıca, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 12/5 maddesinde belirtilen, “Görsel ve işitsel yayınlar, mağdurun yaşadığı yerde veya yerleşim yerinde işitilmiş veya görülmüşse, o yerin mahkemesi de yetkilidir” hükmü uyarınca, mağdurun yaşadığı veya yerleşik olduğu yerdeki sulh ceza hakimliği de, erişimin engellenmesi veya içeriğin kaldırılması kararı verme yetkisine sahiptir.
Sitenin Tamamına Erişim Engeli Kararı Verilebilir Mi?
Hakim, kişilik hakkı ihlali yaşandığı belirlenen içeriğe (örneğin, URL adresi üzerinden) sadece ilgili bölüm, kısım veya yayınla alakalı olarak erişim engelleme kararı verir. Yayının tamamına erişimin engellenmesi, ancak zorunlu durumlar dışında tercih edilmez.
Eğer hakim, belirli bir URL adresi üzerinden erişimin engellenmesinin ihlali önleyemeyeceğine karar verirse, nedenini açıkça belirterek, internet sitesindeki tüm yayına yönelik erişimin engellenmesine karar verebilir. Bu durum, 5651 sayılı Kanun’un 9/4 maddesinde düzenlenmiştir.
Yayın Başka Sitelerde Paylaşılmışsa Neler Yapılabilir?
Kişilik hakları ihlali içeren bir yayının farklı internet adreslerinde de bulunması durumunda, ilgili kişi, mahkeme kararını Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne sunarak bu kararın söz konusu diğer adresler için de uygulanmasını talep edebilir. Bu durumda, 5651 sayılı Kanun’un 9/9 maddesi gereğince, mevcut karar bu yeni adreslere de uygulanarak, bu adreslere erişim engellenir.
Alternatif bir çözüm olarak, sulh ceza hakimliğine yapılan başvuruda, ihlal içeren yayının yer aldığı tüm internet sitesi adreslerinin açıkça belirtilmesi ve bu adreslere erişim engellenmesi talep edilebilir. Bu şekilde, yayının farklı adreslerde bulunması durumunda da erişim engellenmiş olur.
Hakim Kararıyla Birlikte Yayın Yayın İçeriği (URL) Erişime Kapanır Mı?
Sulh Ceza Hakimlikleri tarafından alınan erişim engelleme kararları, Erişim Sağlayıcılar Birliği’ne iletilir. Ancak, hakim bir erişim engelleme kararı verse dahi, mahkemenin ilgili biriminden Erişim Sağlayıcılar Birliği’ne resmi bir yazı (müzekkere) gönderilmedikçe, ilgili içeriğe erişim engellenmiş sayılmaz. Erişim Sağlayıcılar Birliği’ne ulaşan karar, alındıktan sonra en fazla 4 saat içinde uygulanmak zorundadır. Bu süreç, 5651 sayılı Kanun’un 9/8 maddesi ile düzenlenmiştir.
Yayın İçeriği Suç Oluşturuyorsa Ayrıca Bir Şey Yapmak Gerekir Mi?
İnternet üzerindeki yayınlar veya paylaşımlar, bazen Türk Ceza Kanunu’nda belirtilen tehdit, hakaret ya da iftira gibi suçları içerebilir. Bu tür durumlarda, zarar gören veya mağdur olan kişilerin, yayın içindeki ifadelerle ilgili olarak savcılığa suç duyurusunda bulunmaları gerekmektedir. Bilişim suçları kategorisinde olan bu tür fiiller özellikle son yıllarda sıklıkla işlenmektedir. Bir yayına erişim engelleme talebinde bulunulması, söz konusu ifadelerle ilgili olarak şikayetçi olunduğu anlamına gelmez. Ayrıca, yayın içinde geçen ifadelerden dolayı maddi ya da manevi zarara uğrayan kişiler, bu zararlarının tazmin edilmesi için hukuk mahkemelerinde dava açma hakkına sahiptirler.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Sebebiyle İçeriğe Erişim Engellenmesi Nedir?
Özel hayatın gizliliği ihlal edildiğini öne süren kişiler, Bilgi ve Teknoloji Kurumu’na (BTK) doğrudan başvuruda bulunarak ilgili içeriğin erişiminin engellenmesi için tedbir alınmasını talep edebilirler (5651 sayılı Kanun maddesi 9/A/1). Bu başvuruda, ihlale yol açan yayının tam URL adresi, ihlalin nasıl gerçekleştiğine dair açıklama ve kişisel kimlik bilgilerini doğrulayacak bilgiler bulunmalıdır. Eğer bu bilgilerde herhangi bir eksiklik varsa, talep işleme alınmaz (5651 sayılı Kanun maddesi 9/A/2).
BTK Başkanı, kendisine ulaşan talebi hızla Birliğe ileterek uygulanmasını sağlar, ve erişim sağlayıcılar bu talebi dört saat içinde yerine getirmek zorundadır (5651 sayılı Kanun maddesi 9/A/3).
Erişimin engellenmesi talebinde bulunan kişiler, taleplerini yaptıkları andan itibaren 24 saat içinde sulh ceza hakimine sunmak zorundadırlar. Hakim, yayın içeriği nedeniyle özel hayatın gizliliğinin ihlal edilip edilmediğine karar verir ve kararını en geç 48 saat içinde açıklar, doğrudan Kuruma bildirir; aksi takdirde, uygulanan erişim engelleme tedbiri otomatik olarak kalkar (5651 sayılı Kanun maddesi 9/A/5).
Erişimin Engellenmesi Talebi Dilekçe Örneği
ANKARA SULH CEZA HAKİMLİĞİ’NE
TALEPTE BULUNAN
(MAĞDUR) :
TC KİMLİK NUMARASI :
ADRES :
VEKİLİ : Av. Çağrı AYBOĞA
(Varsa tarafların kanuni temsilcilerinin)
ADRES :
(Varsa tarafların kanuni temsilcilerinin)
KONU : “www. ….. .com” internet sitesine erişimin engellenmesi kararı verilmesi hakkındadır.
AÇIKLAMALAR :
1-) Müvekkil küçük henüz on sekiz yaşını doldurmuş değildir. (EK 1) Kendisi …./…/…. Tarihinde “www. ….. .com” internet sitesinden zayıflama ilacı adı altında ….. …..hapı satın almıştır. Müvekkil internet sitesinden yaptığı alış veriş sırasında herhangi bir güvenlik uygulaması olarak yaşı dahi sorulmadan istediği şekilde kolaylıkla zayıflama hapını satın alabilmiştir.
2-) Zayıflama ilacını kullanmaya başladıktan sonra bir takım rahatsızlıklar yaşamaya başlayan müvekkil küçük, durumu ailesine söylediğinde ailesi küçüğü doktora götürmüş ve doktor zayıflama ilacını anında keserek olası daha büyük risklerin önüne geçilmiştir. (EK 2) Ancak haberlere de oldukça çok konu olan bu şekilde satışı sağlanan zayıflama ilaçlarından hayatlarını kaybeden birçok kişi bulunmaktadır. (EK 3)
3-) İnternet ortamında bu şekilde kolayca satılabilen “gıda takviyesi” adı altında ilaç türevi haplar reklam olarak neredeyse açılan her internet sayfasında özendirici ve yanıltıcı olarak yer almaktadır. Sitede yer alan reklamlarda ünlülerin bulunuyor olması da kişilerin daha çok dikkatini çekmektedir. (EK 4) Ayrıca söz konusu internet sitesinde satışa sunulan ürünler tarım bakanlığında izin alınarak ithal edilen ürünler olmakla beraber “tarım bakanlığından onaylı” ibaresi ile satışının yapılıyor olması sadece tüketiciyi yanıltmak amacıyla kullanılarak bir bakanlık onayından çıkıyor olması tüketiciyi yanıltarak güven hissi sağlaya çalışmaktır. Bu hüküm 4077 sayılı tüketicini kanunu 16. Maddesine de aykırılık oluşturmaktadır.
4-) Zayıflama sağlık bakanlığı onayından çıkması gerekmekte olup; sağlık bakanlığı bu ilaçların kullanılamaması yönünde ve bu ilaçların ruhsatlandırılması denetimini sağlayabilmek için 663 sayılı kanun hükmünde kararnamenin 27. maddesi ile bir kurum oluşturulmuşsa da kullanımların önüne geçilememiştir. Toplum sağlığını tehdit etmesi bakımından bu internet sitelerin denetim altına alınarak bu sitelere erişimlerin engellenmesi gerekmektedir.
5-) Müvekkil küçük internet sitesinde satışa sunulan zayıflama ilacı nedeniyle mağdur olmuş sağlığı tehlikeye girmiştir. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu (TCK) 194. Madde kapsamındaki suç oluşmuş bu suç kapsamında ayrıca soruşturma başlatılmıştır. (EK 5)
6-) Yukarıda bahsi geçen hususlar nedeniyle, iş bu davayı açma ve erişimin engellemesi sebebiyle Sayın Mahkeme’nize başvurma zorunluluğu hasıl olmuştur.
HUKUKİ NEDENLER : 5237 S. K. m. 194; 5651 S. K. m. 8; 6502 S. K. m. 61; 663 S. KHK m. 27.
HUKUKİ DELİLLER :
1-) Nüfus sureti.
2-) Doktor raporları.
3-) Çeşitli gazetelere ilişkin haber kupürleri.
4-) İlgili internet sitesi görüntü fotokopileri.
5-) …… Cumhuriyet Savcılığı’nın Soruşturma dosyası
6-) Bilirkişi İncelemesi.
SONUÇ VE İSTEM : Yukarıda açıkladığımız nedenlerle, somut olayda 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunun 8. Maddesinde belirtilen “yeterli şüphe“ koşulu gerçekleştiğinden “………..com” adlı internet sitesi için “erişimin engellenmesine” karar verilmesini müvekkilimiz adına saygıyla talep ederiz. …/…/…
EKLER :
1-) Nüfus sureti.
2-) Doktor raporları.
3-) Çeşitli gazetelere ilişkin haber kupürleri.
4-) İlgili internet sitesi görüntü fotokopileri.
5-) …… Cumhuriyet Savcılığı’nın Soruşturma dosyası
6-) Bir adet onaylı vekaletname örneği.
Talep Eden Vekili
Av. Çağrı AYBOĞA
Erişimin Engellenmesi Talebinde Avukat Desteğinin Önemi
Şayet internetten yapılan bir yayın kişilik haklarınızı zedeliyorsa tedbiren bu içeriklerin veya yayının kaldırılması talep edilebilir. Erişimin engellenmesi talebinin kabul edilmesi için avukat desteği almanız önerilir.
