“Memnu” kelime anlamı olarak yasaklanmış olan demektir. Memnu haklar kişinin bir ceza mahkumiyeti nedeniyle, Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunlardan kaynaklanan haklarından mahrum bırakılmasıdır.
Memnu hakların iadesi kurumu ise yasaklanmış olan bu hakların geri alınması için oluşturulmuş bir ceza hukuku kurumudur.
Memnu Hakların İadesi Nedir?
Bazı özel kanunlarda, kişinin ceza hukuku uyarınca varolan mahkumiyetine ilişkin hak mahrumiyetleri düzenlenmiştir.
Kişi aleyhinde kurulan cezayı infaz etmiş olsa bile özel kanunlarca ilgili mahkumiyete bağlanan hak sınırlamaları otomatik olarak kalkmaz. Kişi bu olumsuz sonuçları ortadan kaldırmak için ayrıca memnu haklarının iadesini talep etmelidir.
Memnu Hakların İadesinin Şartları
Birinci Şart: Hükmedilen cezanın tamamen infaz edilmiş olmasıdır. Yani kişi hakkında kurulan ceza hükmünün harfiyen infazı gerekir. Kişinin denetimli serbestlik süresi içerisinde olması tamamen infaz olarak sayılmaz.
Örneğin 7 yıl ceza almış bir kişi 5 yıl hapiste yattıktan sonra kalan 2 yıllık denetimli serbestlik süresini de geçirmiş olması gerekir.
İkinci Şart: Cezanın infazından itibaren 3 yıllık bir süre geçmeden memnu hakların iadesi talebinde bulunulamaz. Buradaki 3 yıllık süre kesin bir süredir herhangi bir haklı gerekçe gösterilerek 3 yıl içerisinde memnu hakların iadesinde bulunulamaz.
Üçüncü Şart: Cezanın infazından başlayan ve infazın bitiminden itibaren işleyen 3 yıllık sürenin sonuna kadar kişinin herhangi bir suç işlememesi ve mahkemece iyi halli olduğu yönde kanaat uyandırması.
Memnu Hakların İadesinde Yetkili Mahkeme
Memnu hakların iadesi talebi yetki bakımından iki mahkemeden istenebilir: kararı veren mahkeme ve aynı derece olmak şartıyla talepte bulunanın ikametgah adresi yer mahkemesi.
Memnu hakların iadesi talebi kararı veren mahkemeye yapılması halinde dosyayı arşivinde bulundurması sebebiyle daha hızlı karar verilebilecektir.
Diğer taraftan ikametgah adresindeki aynı derece (asliye ceza ise asliye ceza; ağır ceza ise ağır ceza) mahkemesine başvurulması halinde kararı veren mahkemeden ilgili evraklar istenecektir.
Memnu Hakların İadesi Dilekçesi Örneği
ANKARA ( ) ASLİYE CEZA MAHKEMESİ’NE
MEMNU HAKLARIN GERİ
VERİLMESİNİ İSTEYEN :
VEKİLİ : Av. Çağrı AYBOĞA
KONU : Kamu haklarından yasaklılığın kaldırılması isteminden
ibarettir.
AÇIKLAMALAR :
- Müvekkilim hırsızlık suçu nedeniyle Ankara () Asliye Ceza Mahkemesi’nin …. Esas sayılı dosyasından yargılanmıştır. Mahkemenin …. Tarihinde vermiş olduğu kararla 3 aylık hapis cezasına çarptırılmıştır.
- Müvekkilim cezasını yasalar çerçevesinde çekmiştir. 52325 sayılı adli sicil kanunundaki şartların gerçekleşmesiyle birlikte; Cezasını çektiği tarihten itibaren yasada belirtilen 3 yıllık sürenin de geçmesi sebebiyle memnu haklarının iadesinin talep hakkı hasıl olmuştur.
HUKUKİ SEBEPLER : CMK, TCK ve 5235 sayılı adli sicil kanunu
HUKUKİ DELİLLER : 1-) Ankara () Ceza mahkemesinin … sayılı kararı
TALEP VE İSTEM SONUCU : Yukarıda arz ve izah edilen sebeplerle müvekkilimizin kamu haklarından yasaklılığının kaldırılarak, memnu haklarının geri verilmesine karar verilmesini arz ve talep ederim.
MEMNU HAKLARINI
GERİ İSTEYEN VEKİLİ
Av. Çağrı AYBOĞA
Memnu Hakların İadesi Hangi Suçları Kapsar?
5352 Sayılı Adli Sicil Kanunu madde 13/A ve 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu madde 53 düzenlemelerine göre; belirli haklardan yoksun bırakılma, kişinin kasten işlemiş olduğu bir suç sebebiyle hapis cezasına çarptırılması sonucu ortaya çıkar.
Dolayısıyla kasten işlenmiş ve bu eylem nedeniyle hapis cezasına hükmedilen her suç bakımından memnu hakların iadesi gündeme gelebilecektir.
Memnu Hakların İadesi Kararı Nasıl Alınır?
Memnu hakların iadesi için yetkili olan iki mahkemeden birine başvurulabilir. Hükümlü tarafından yapılan başvuru mahkemece dosya üzerinden ya da iddia makamı olan Cumhuriyet Savcısı ve hükümlüyü dinleyerek karara bağlanabilir.
Bir mahkeme kararı olması sebebiyle memnu hakların iadesi kararına karşı da olağan kanun yollarına başvurulabilir.
Yasaklanmış hakların iadesine ilişkin kararın kabulü halinde hükümlünün adli siciline kaydedilir. Bu başvuru nedeniyle çıkan bütün masraflar hükümlü tarafından karşılanır.
Bu içerik, Av. Çağrı AYBOĞA ve Stj. Av. Yavuz Baturhan YILDIRIM tarafından oluşturulmuştur.
