TCK 188/5 Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Suçlarında Örgütlü veya Birden Fazla Kişi ile İşlenmesi

Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesinin 5. fıkrası (TCK 188/5), uyuşturucu veya uyarıcı madde imal, ithal, ihraç, satış, taşıma, depolama gibi suçların bir örgütün faaliyeti çerçevesinde veya birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi durumunda, faile verilecek cezaların daha da ağırlaştırılacağını düzenlemektedir. Bu hükümle amaçlanan, özellikle organize suç örgütleri tarafından yürütülen uyuşturucu ticaretinin önüne geçilmesidir.

TCK 188/5, suçun organizasyonlu şekilde işlenmesini daha tehlikeli ve ağır bir ihlal olarak görmekte ve buna karşılık cezayı artırmaktadır. Uyuşturucu suçlarının büyük bir kısmının örgütlü yapılar tarafından gerçekleştirildiği gerçeği dikkate alınarak bu düzenleme getirilmiştir.

Şimdi bu düzenlemenin detaylarını ve Yargıtay uygulamalarını ele alalım.

TCK 188/5 Suçunun Unsurları

Örgüt Faaliyeti Kapsamında İşlenmesi

Suçun, suç işlemek amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde ceza artırılır. Burada önemli olan, suçun bireysel değil, bir örgüt yapısı içinde ve organize bir biçimde işlenmesidir. Örgütün varlığı ayrıca ayrıca TCK 220 kapsamında da suç teşkil edebilir.

Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarda;

• Süreklilik,
• Hiyerarşi,
• Rol paylaşımı gibi unsurlar aranır.

Birden Fazla Kişi İle Birlikte İşlenmesi

Örgüt faaliyeti olmasa dahi, suçun birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi de cezanın artırılması için yeterlidir. Ancak burada önemli olan, failler arasında fiili bir işbirliği ve koordinasyon bulunmasıdır. Rastlantısal şekilde birden fazla kişinin bulunması yeterli değildir.

TCK 188/5 Suçunda Ceza

TCK 188/5‘e göre:

• Suçun örgüt faaliyeti çerçevesinde veya birden fazla kişi ile birlikte işlenmesi halinde,
• Verilecek ceza yarı oranında artırılır.

Bu düzenleme, hem caydırıcılığı artırmakta hem de organize suçla mücadelede önemli bir araç sağlamaktadır.

TCK 188/5 Suçunda Yargıtay Kararları

Örgüt Faaliyeti Çerçevesinde Suç İşlenmesi Cezayı Artırır

Organize yapılar içerisinde işlenen suçlarda ceza artırımı zorunludur.

• Detay: Uyuşturucu ticareti amacıyla kurulan organize yapı içinde faaliyet gösteren sanığın cezası TCK 188/5 uyarınca artırılmıştır.
• Künye: Yargıtay 16. Ceza Dairesi, 2017/4283 E., 2018/7261 K., 03.07.2018.

Birden Fazla Sanığın Koordine Şekilde Hareket Etmesi Cezayı Artırır

Fail ve diğer kişilerin koordineli şekilde hareket etmesi cezanın ağırlaştırılmasını gerektirir.

• Detay: Birden fazla sanığın birlikte sevkiyat yapması nedeniyle TCK 188/5 hükümleri uygulanarak ceza artırılmıştır.
• Künye: Yargıtay 10. Ceza Dairesi, 2018/4753 E., 2019/5428 K., 15.05.2019.

Örgüt Olmasa da Birlikte Suç İşleme Cezayı Yükseltir

Basit işbirliği halinde de cezai sorumluluk artırılır.

• Detay: Sanıkların organize bir örgüte bağlı olmaksızın birlikte uyuşturucu nakli gerçekleştirdikleri tespit edilmiş ve ceza yarı oranında artırılmıştır.
• Künye: Yargıtay 1. Ceza Dairesi, 2015/4958 E., 2017/7243 K., 13.10.2017.

Hiyerarşik Yapı Aranmaksızın Örgütsel Faaliyet Kabul Edilebilir

Basit iş bölümü de örgütsel faaliyet olarak kabul edilebilir.

• Detay: Sanıkların görev paylaşımı yaparak uyuşturucu taşıması üzerine, hiyerarşi unsuru aranmayarak örgüt faaliyeti çerçevesinde hareket ettikleri kabul edilmiştir.
• Künye: Yargıtay 20. Ceza Dairesi, 2018/6948 E., 2019/4823 K., 26.06.2019.

Örgüt Üyeliği Ayrı Bir Suçtur

Örgüt faaliyeti çerçevesinde suç işlemekle yetinilmez, ayrıca örgüt üyeliğinden de ceza verilebilir.

• Detay: Sanıkların hem uyuşturucu ticareti hem de suç örgütüne üye olmaktan mahkûm edildikleri kararda, her iki suç için ayrı ayrı ceza tayin edilmiştir.
• Künye: Yargıtay 8. Ceza Dairesi, 2017/6383 E., 2018/8321 K., 23.10.2018.

TCK 188/5 Suçunun Benzer Suçlarla Karşılaştırılması

TCK madde 188/5 Uyuşturucu Ticareti Suçunda Savunma

TCK 188/5, uyuşturucu veya uyarıcı madde suçlarının organize ve sistematik bir yapı içerisinde işlenmesini daha tehlikeli görmüş ve buna bağlı olarak ceza artırımı öngörmüştür. Özellikle örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen uyuşturucu suçları, hem bireysel hem de toplumsal zararlar doğurması bakımından daha ağır cezalandırılmaktadır. Yargıtay kararlarında da failin organizasyon içindeki rolü ve birden fazla kişinin koordineli faaliyeti titizlikle değerlendirilmektedir.