Günlük yaşantısında veya hukuki iş ve işlemlerinde fiil ve hak ehliyeti olmayan çocuk veyahut da kısıtlı olan yetişkin kişilerin bu işlemleri gerçekleştirip herhangi bir mağduriyet yaşamamaları için velayet ve vesayet kurumları düzenlenmiştir.
Velayet kurumu çocuklar için geçerli olan ve anne babanın üstlendiği velilik görevine ilişkindir. Vesayet kurumu ise çocukları da kapsamakla birlikte çoğunlukla kısıtlı olan kişiler için gündeme gelmektedir.
Akıl zayıflığı veya hastalığı olan, herhangi bir maddeye bağımlılığı bulunan, savurganlık gösteren veya ceza evinde olması sebebiyle özgürlüğünden mahrum olan kişiler için vasi tayini yapılabilir.
Vasiliğin temel amacı, kanunda sayılan sebeplerden kaynaklanarak kendisiyle ilgili önemli kararları vermekten yoksun kişileri korumaktır.
Vasi Tayini Nedir?
Vasi, vesayet altındaki küçüğün ya da kısıtlının kişiliği ve malvarlığıyla ilgili bütün menfaatlerini korumak ve hukuk işlemlerde onu temsil etmekle yükümlü olan kişidir. Vasi tayinini kişiler kendi aralarında yaptıkları sözleşme veya tek taraflı işlemle yapamazlar; muhakkak yetkili ve görevli mahkemenin bu hususta karar vermesi gerekir.
Vasi Tayini Kararı Nasıl Alınır?
Vasi tayini vesayet altına alınmak istenen kişinin bulunduğu yer veya nüfusa kayıtlı olduğu yer sulh hukuk mahkemesine başvurularak istenebilir. Bir çekişmesiz yargı işi olduğu için mahkeme dilekçeyi aldıktan sonra işlemleri sonlandırır.
Haklı sebepler engel olmadıkça vesayet makamı veya vesayet altına alınacak kişinin öncelikle eşi veya yakın hısımlarından biri vasilik koşullarına sahip olmaları koşulunda vasi olarak atanır.
Haklı bir sebep yoksa vasinin veya anne ve babasının gösterdiği bir kişi vasi olarak atanabilir. Bu atamada yerleşim yerlerinin yakınlığı ve kişisel ilişkiler göz önünde tutulur.
Atama kararı hemen vasiye tayin olunur, mahkeme tarafından tebligat yapılır. Kısıtlamaya veya vasi atanamamasına veya kısıtlının velayet altında bırakılmışsa buna ilişkin karar kısıtlının yerleşim yerinde ve nüfusa kayıtlı olduğu yerde aynı zamanda ilan olunur.
Vasi tayinin de özellikle belirtilmesi gereken şeylerden biri, vasinin hangi işlemleri yapamayacağıdır. Vasi mahkeme kararı olsa dahi kısıtlanan adına önemli bağışlarda bulunamaz, kefil olamaz ve vakıf kuramaz. Bu işlemler hem kısıtlı hem vasi için hiçbir şekilde yapılamayan yasaklı işlemlerdir.
Vasi Tayini İçin Gerekli Belgeler ve Yetkili Mahkeme
Önemle belirtmek gerekir ki her halükârda mahkemeye bir dilekçe ile yapılacak başvurunun, vasilik gerektiren sebeplere göre farklı evrakları da içermesi gerekebilir. Bu bakımdan hem vasilik sebepleri hem de gerekli olan evraklar ayrıca incelenmelidir.
- Akıl zayıflığı veya akıl hastalığı olan bir kişi için bu durumu kanıtlayan doktor/kurul raporu dilekçeye eklenmeli; böyle bir rapor yoksa dilekçede bu hususun tespiti talep edilmelidir.
- Velayet altında olmayan çocuk için anne babası vefat etmişse veya başka bir sebepten anne babanın velayeti kaldırılmış/sınırlanmışsa bu durumu gösterir mahkeme kararı, nüfus kayıt örneği dilekçeye eklenmelidir.
- Madde bağımlılığı, savurganlık, kötü yaşam tarzı veya kötü yaşam yönetimi bulunan bir kişi için bu hususları ispat edebilecek her türlü delil, tanık, tutanak dilekçe ekinde gösterilmelidir.
- Bir yıldan fazla özgürlüğü bağlayıcı cezası olan ve bunu infaz eden kişi için yetkili makamlar re’sen vesayet makamına bildirimde bulunacağından herhangi bir ek belge göstermeye gerek yoktur.
- Kişi yukarıda sayılan nedenlerin (özgürlüğü bağlayıcı sebep dışında) şahsında var olduğunu düşünüyor ise bu düşüncesini kanıtlamaya yarayacak deliller ile kendi isteğiyle vasi tayini talep edebilir.
Vasi tayini işlemi için görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesi’dir. Yetkili mahkeme ise hakkında vasi tayini talep edilecek kişinin yerleşim yeri mahkemesidir.
Vasi Tayinini Kim Talep Edebilir?
Hükümlü olan ve özgürlüğü kısıtlanan kişi için cezanın infaz edileceği ceza infaz kurumu re’sen Sulh Hukuk Mahkemesi’ne hükümlüyle ilgili bildirimde bulunmakla yükümlüdür.
Diğer durumlarda ise öncelikle ayırt etme gücüne sahip vesayet altına alınacak kişi ya da bu kişinin yakınları talepte bulunabilir.
Noterden Vasi Tayinliği Alınabilir mi?
Yukarıda da belirttiğimiz üzere vasilik vesayet altına alınacak kişinin bir başkasıyla kuracağı sözleşme veya tek taraflı işlemi ile tayin edilemez.
Vasilik tayini ancak görevli ve yetkili mahkemenin karar vermesi ile olur. Bu bakımdan noterlikçe vasi tayini kararı verilmesi mümkün değildir.
Vasi Tayini Dilekçesi Örneği
ANKARA NÖBETÇİ SULH HUKUK MAHKEMESİ’NE
DAVACI :
VEKİLİ : Av. Çağrı AYBOĞA DAVALI : Hasımsız
KONU : Vasi Atanması İstemi.
KENDİSİNE VASİ TAYİNİ İSTENİLEN :
AÇIKLAMALAR :
- Babam…………………………………kendini ve işlerini idare edemeyecek derecede sağlık sorunları vardır. Durumu doktor raporuyla da tespit edilmiştir.
- Rahatsızlığı nedeniyle fiilen ve hukuken kendi sorumluluğunu taşıyacak, medeni ve yasal haklarını kullanabilecek durumda değildir .Bu nedenlerle hala ona bakmakta olmam ve onun işlerini takip etmem nedeniyle babam…………………………………’e vasi olarak atanmam için mahkemenize başvuru zorunluluğu doğmuştur. HUKUKSAL NEDENLER : MK. ve diğer ilgili mevzuat hükümleri. DELİLLER : Nüfus Kaydı, Sağlık Kurulu Raporu, Tanık ve Her türlü yasal delil.
SONUÇ ve İSTEM:
Yukarıda açıkladığım nedenler, resen nazara alınacak hususlar ışığında babam ……………………………. için vasi olarak tayin edilmem yönünde karar verilmesini arz eder, saygılar sunarım. …./…./2016
DAVACI
Adı ve Soyadı
İmza
EKİ:
- Sağlık Raporu,
- Kimlik Fotokopisi
