Failin; işlenmediğini bildiği bir suçu, yetkili makamlara işlenmiş gibi ihbar etmesi şeklinde ya da işlenmeyen bir suçun delil veya emarelerini soruşturma yapılmasını sağlayacak biçimde uydurması şeklinde işlemesiyle oluşan suça, suç uydurma suçu denmektedir.
Suç uydurma suçunda; gerçekte olmayan ve hiç işlenmediği fail tarafından bilinen bir suç adli makamlara iletilmekte ve bu yüzden yargı organları meşgul edilmektedir.
Suç uydurma suçu, günlük hayatta sıklıkla karşılaşılan bir suçtur. Başka suçlarla beraber işlendiğinde karmaşık bir hâl almakla birlikte çoğunlukla iftira suçu gibi suçlarla karıştırılma ihtimali yüksektir.
Dolayısıyla kişiler, suç uydurma suçu ile karşılaştıkları takdirde uzman bir ceza avukatından destek almalılardır. Aksi takdirde kişiler hak kaybı yaşayacaklardır ve haklarında suç uydurma suçu hakkında cezaya hükmolunabilecektir.
Ayboğa+ Partners Avukatlık Bürosu ceza hukuku alanında bilgili ve tecrübeli avukatları sayesinde uzun yıllardan beri hukuki hizmet vermektedir.
Gerek suç uydurma suçu özelinde gerek ceza hukukundan kaynaklanan diğer suçlar özelinde herhangi bir hak kaybına uğrayan veya uğrayacağını düşünen kişiler Ayboğa+ Partners Avukatlık Bürosu‘nun vereceği teknik hukuki destek sayesinde süreci en hızlı şekilde kendi lehlerine yürütme imkânını elde edeceklerdir.
Suç Uydurma Suçu Nedir?
Suç uydurma suçu, Türk Ceza Kanunun Adliyeye Karşı Suçlar başlığı altında 271. Maddesinde düzenlenmektedir. İlgili hükme göre işlenmediğini bildiği bir suçu, yetkili makamlara işlenmiş gibi ihbar eden ya da işlenmeyen bir suçun delil veya emarelerini soruşturma yapılmasını sağlayacak biçimde uyduran kimsenin işlediği suça suç uydurma suçu denir.
Suç uydurma suçunda fail, yetkili makamlara işlenmemiş bir suçu işlenmiş olarak ihbar etmektedir. Bu durumda doğrudan suç uydurma suçu işlenmiş olmaktadır. Ayrıca suç uydurma suçunun, failin delilleri de kendisi hazırlayarak uydurduğu biçimde de işlenmesi mümkündür. Bu durumda ise hem maddi suç uydurma suçundan hem de dolaylı suç uydurma suçundan söz edilmektedir.
Suç uydurma suçunu işleyen failin çeşitli amaçları olabilir. Suç uydurma suçunun hangi amaçlarla işlendiğini tahdidi olarak saymak mümkün değildir. Suç uydurma suçunun cezalandırılması sebebi ise gerçek olmayan isnatlar sebebiyle adliyenin meşgul edilmesidir.
Suç uydurma suçu soyut tehlike suçudur. Suç, fiilin gerçekleştirilmesiyle birlikte tamamlanmaktadır. Suçun oluşması için zararın meydana gelme şartı aranmamaktadır.
Suç uydurma suçu re ’sen soruşturulan ve kovuşturulan bir suçtur. Suç şikâyete bağlı değildir.
Suç Uydurma Suçunda Fail, Mağdur ve Fiil
İşlenmediğini bildiği bir suçu, yetkili makamlara işlenmiş gibi ihbar eden ya da işlenmeyen bir suçun delil veya emarelerini soruşturma yapılmasını sağlayacak biçimde uyduran kimse, suçun faili olabilir. Bu bakımdan suç uydurma suçunda fail bakımından bir özellik aranmamaktadır. Her gerçek kişi suçun faili olabilir. Tüzel kişiler ise suç uydurma suçunun faili olamazlar.
Suç uydurma suçu adliyeye karşı işlenen suçlar arasında yer aldığı için suçun mağduru toplum ve adliyedir.
Suç uydurma suçunda fiil; failin, işlenmediğini bildiği bir suçu, yetkili makamlara işlenmiş gibi ihbar etmesi ya da işlenmeyen bir suçun delil veya emarelerini soruşturma yapılmasını sağlayacak biçimde uydurması olarak tanımlanabilir.
Kanun hükmünde geçen “…bir suçun delil veya emarelerini soruşturma yapılmasını sağlayacak biçimde uydurması” şeklindeki seçimlik hareketten kasıt, yetkili makamları suçun işlendiği hususunda bilgilendirmek ve delilleri buna uydurmaktır.
Nitekim bu husus; Yargıtay 8. Ceza Dairesinin 2019/1576 E., 2020/17467 K. Ve 26/10/2020 sayılı kararında:
“Sanığın evlerinden hırsızlık yapıldığı izlenimi yaratmak için evi dağıtıp, giriş kapısına hasar vererek soruşturma yapılmasını sağlayacak biçimde deliller uydurduğu anlaşılmasına göre sanığın atılı suçtan mahkûmiyeti yerine yazılı şekilde beraat kararı verilmesi, yasaya aykırı…”
şeklinde ele alınmıştır.
Suç, iki seçimlik hareketle işlenebilmektedir. Doktrinde suç uydurma suçunun fiili, maddi ve şekli suç uydurma olarak ikiye ayrılmıştır.
İşlenmediği bilinen bir suçun yetkili makamlara işlenmiş gibi ihbar edilmesi şekli suç uydurma fiiline, delillerin ya da emarelerin uydurulması ise maddi suç uydurma fiiline vücut vermektedir.
Seçimlik hareketler ayrı ayrı işlenebileceği gibi birlikte de işlenebilir. Bu durumda fail için tek bir fiilden dolayı ceza verilecekken ceza, üst sınıra yaklaşacaktır.
Suç Uydurma Suçunun Maddi ve Manevi Unsurları
Suçun maddi unsuru hareket, netice ve hareket ile netice arasındaki nedensellik bağı olarak ayrılmaktadır. Suç iki tane seçimlik hareketle işlenebilmektedir. Buna göre suç uydurma suçu failin; ya işlenmediğini bildiği bir suçu, yetkili makamlara işlenmiş gibi ihbar etmesi şeklindeki seçimlik hareketle ya da işlenmeyen bir suçun delil veya emarelerini soruşturma yapılmasını sağlayacak biçimde uydurma şeklindeki seçimlik hareketle işlenir.
Suç ani bir suçtur. Soyut tehlike suçudur. Suçun oluşması için neticenin meydana gelmesi gerekmez.
Suç uydurma suçunun manevi unsurunu inceleyecek olursak suç, yalnızca kastla işlenebilen bir suçtur. Suçun taksirli hâli kanunla düzenlenmediğinden suçun taksire dayalı olarak işlenmesi mümkün değildir. Kast için genel kast yeterlidir. Failin saiki önemli olmadığından suç özel kastla işlenmez.
Suç Uydurma ve İftira Suçu Arasındaki Farklar
Failin; bir kişi hakkında, işlemediğini bildiği halde, yetkili makamlara ihbar veya şikâyette bulunarak ya da basın ve yayın yoluyla hakkında soruşturma ve kovuşturma başlatılmasını ya da idari bir yaptırım uygulanmasını sağlamak için bir kimseye hukuka aykırı bir fiil isnat etmesiyle işlediği suça iftira suçu denir.
Her iki suçun da adliyeye karşı suçlar başlığı altında yer almaları ve suçun koruduğu hukuki menfaatlerin benzer olması sebebiyle iftira suçu ile suç uydurma suçu birbiriyle karıştırılmaktadır. Ancak her iki suç tipi de temel bazı noktalar bakımından birbirinden farklılaşmaktadır.
Suç uydurma suçunda suç, belirli bir kişiye yöneltilmez. Suç uydurma suçunda fiil, kanunda yer alan bir fiildir. Ayrıca suç uydurma suçunda hiş işlenmemiş bir fiil uydurulur. Oysa iftira suçunda ise suçun isnadı belirli bir kişiye yöneltilir. İftira suçunda suç hiç işlenmemiş ya da başkasının işlediği bir fiil olabilir.
Suç uydurma suçunda isnat edilen fiil kanunda yer alan bir fiil olmasına karşın iftira suçunda fiil, suç veya idari yaptırıma konu olan bir fiil olabilmektedir. İftira suçunda isnat edilen fiilin suç oluşturması şart değildir. Bu bağlamda fiilin hukuka aykırı olması yeterlidir.
Suç uydurma suçu genel kast ile işlenirken iftira suçu için özel kastın varlığı aranmaktadır.
Nitekim Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 2014/839 E., 2018/146 K., 03/04/2018 T. Kararında iftira suçu ile suç uydurma suçunun farklı olduğu şöyle belirtilmiştir:
“…öncelikle iftira ile suç uydurma arasındaki farklara ve her iki suçu birbirinden ayırmakta kullanılacak ölçütün ne olduğuna değinmek gerekmektedir. İftira suçu soruşturma ve kovuşturma başlatılmasını ya da idari bir yaptırım uygulanmasını sağlamak maksadıyla yetkili makamlara ihbar veya şikâyette bulunarak ya da basın yoluyla bir kimseye hukuka aykırı bir fiil isnadıyla işlenirken, suç uydurma ise yetkili makamlara işlenmediğini bildiği bir suçu işlenmiş gibi ihbar ederek ya da bir suçun delil ve emarelerini soruşturma yapılabilecek biçimde uydurarak işlenmektedir. Yani iftira ile suç uydurmayı ayıracak en önemli ölçüt iftira suçunda belli bir kimseye isnatta bulunulması, suç uydurmada ise uydurulan suçun belli bir kimseye isnat edilmemesidir.”
Suç Uydurma Suçunun Cezası
TCK madde 271’e göre
“İşlenmediğini bildiği bir suçu, yetkili makamlara işlenmiş gibi ihbar eden ya da işlenmeyen bir suçun delil veya emarelerini soruşturma yapılmasını sağlayacak biçimde uyduran kimseye üç yıla kadar hapis cezası verilir.”
İlgili hükümden de anlaşılacağı üzere suç uydurma suçunda suçun cezasının üst sınırı üç yıldır.
Suç uydurma suçunda hapis cezasına ek olarak ayrıca adli para cezası verilmez. Ancak belli koşulların varlığı halinde suç hakkında hapis cezası yerine adli para cezası da öngörülebilir.
Suç uydurma suçu için kanunda nitelikli hâller öngörülmemiştir. Dolayısıyla suçun nitelikli halleri yoktur. Ancak bu suç için genel hükümlerde yer alan cezayı artıran veya hafifleten nedenler uygulama alanı bulmaktadır.
Cezanın Ertelenmesi ve/veya Adli Para Cezasına Çevrilmesi Durumları
Belirli koşulların varlığı şartıyla suç uydurma suçunun cezası para cezasına çevrilebilir. Suçun cezasının para cezasına çevrilmesi, suç hakkında bir yıl veya daha az cezaya hükmedilmiş olmasına bağlıdır.
Cezanın ertelenmesi, cezanın cezaevinde infazından belirli şartların varlığı halinde vazgeçilmesidir.
Ceza, iki yıl veya daha az süreli ise ertelenebilecektir. Ancak ertelemenin mümkün olabilmesi için failin daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı üç aydan fazla hapis cezasına mahkûm edilmemiş olması ve suçu işledikten sonra yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla tekrar suç işlemeyeceği konusunda mahkemede bir kanaatin oluşması gerekir. Bu açıklamalar doğrultusunda suç uydurma suçunda da cezanın ertelenmesi kurumu belirli şartların halinde mümkün olacaktır.
Suç Uydurma Suçununda Zamanaşımı Kavramları
Suç uydurma suçunun cezasının üst sınırı üç yıl olduğu için bu suç için zamanaşımı süresi sekiz yıldır. Zamanaşımı süresi geçtikten sonra suç uydurma suçu için soruşturma yapılamaz.
Suç Uydurma Suçunda Yetkili ve Görevli Mahkeme
Suç uydurma suçunda yetkili mahkeme suçun işlendiği yer mahkemesidir. Görevli mahkeme ise asliye ceza mahkemesidir.
Suç Uydurma Suçu Örnekleri
Suç uydurma suçunu fail, çeşitli amaçlarla işlemiş olabilir. Bu amaçların sınırlı olarak kanunda tek tek sayılması mümkün değildir. Bu yazı kapsamında suç uydurma suçunun daha iyi anlaşılması için birkaç örnekle incelenmesinde yarar vardır.
Örneğin sigorta bedeli almak için hırsızlığın isnat edildiği olayda suç uydurma suçunun işlendiği söylenebilir. Nitekim Yargıtay 11.CD, 2003/7917E., 2004/5220K., 14.6.2004 T. Sayılı kararına göre, “sanığın önceden sigorta yaptırdığı deposunda hırsızlık meydana gelmediği halde sigorta bedelini almak amacıyla hırsızlık gerçekleşmiş gibi, kilidi kırıp içerideki eşyaları dağıttıktan sonra zabıtaya şikayette bulunmasından ibaret olayda, henüz sigorta şirketine başvuru olmadığından fiil dolandırıcılık suçunu oluşturmamakta ise de; suç uydurma suçunu oluşturduğu” sanık, delil ve emareleri hırsızlık suçunun işlendiği yönde uydurmuştur.
Bir diğer örnek, failin işlediği suçu örtbas etmek amacıyla suç uydurma suçunu işlemesidir. Örneğin bir kişiyi kasten öldüren failin, bir yağma saldırısına uğradığını ve bu saldırı sonucu kişinin başkaları tarafından öldürüldüğünü ihbar etmesi durumunda hem kasten öldürme suçundan hem de suç uydurma suçundan cezalandırılması gerekmektedir.
Failin kendi işlediği suçu örtbas etmek için suç uydurma suçunu işlemesine başka bir örnek olarak ise kaçak elektrik kullanan failin suçunu gizlemek için elektrik sayacının çalındığını ihbar etmesi verilebilir.
Yargıtay 4.Ceza Dairesinin 02.11.2011 tarihli ve 16889/20216 sayılı kararına göre,
“Sanığın kaçak elektrik kullandığının açığa çıkmaması için elektrik sayacını sökerek, çalındığı yönünde kolluk makamlarına müracaatta bulunduğundan bahisle hakkında kamu davasının açıldığı biçiminde kabul edilen olayda, eylemin 5237 sayılı yasanın 271. maddesinde düzenlenen suç uydurma suçunu oluşturduğu gözetilmeden ve TCK’nın 281/1.maddesi uyarınca kişinin kendi işlediği suçun delillerini yok etme veya gizleme eylemlerinin cezalandırılamayacağı da düşünülmeden TCK’nın 281. maddesi gereğince uygulama yapılması yasaya aykırıdır”
Failin fidye parası istemek için kaçırıldığını yetkili makamlara ihbar etmesi, kaybettiği telefonunun bulunması için yetkili makamlara telefonunun çalındığı yönünde ihbarda bulunması suç uydurma suçunun işlendiği olaylara örnek olarak verilebilir.
Yetkili Makamlara İletilmeyen Suç Uydurma, Suç Teşkil Eder Mi?
Kanun maddesinde suç uydurma suçunun oluşabilmesi için failin işlenmediğini bildiği bir suçu, yetkili makamlara işlenmiş gibi ihbar etmesi şartı aranmıştır. Dolayısıyla yetkili makamlar dışındaki mercilere yapılan ihbar suç uydurma suçunu teşkil etmez. Ayrıca yetkili olmayan makamlara iletilen ihbar sonucu uydurulan suçlar, suç uydurma suçunu oluşturmaz.
Suç Uydurma Suçunda Hukuksal Yarar Nedir?
Suç uydurma suçunda korunan hukuksal yarar, gerçekte işlenmemiş bir suçun ihbar edilmesi sonucu yargılama makamlarını gereksiz olarak meşgul etmemekteki menfaattir.
En genel anlamıyla suç uydurma suçunda aldatıcı hareketlerle adli makamlar meşgul edilmekle beraber, gereksiz yere ceza davasının açılmasına sebep olarak mahkemenin hatalı karar vermesine sebep olunmaktadır.
Suç, hem gerçek kişilere hem de kamusal menfaate zarar vermektedir. Ancak bu suçu işleyen fail, belli bir kişiyi değil adliyenin işleyiş düzenini hedef almaktadır.
