TCK 188/6 : Suçu ve Cezası Yargıtay Kararları

Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesinin 6. fıkrası (TCK 188/6), doğrudan uyuşturucu veya uyarıcı madde kapsamına girmeyen ancak resmi makamların iznine veya doktor reçetesine bağlı olarak üretilen ve uyuşturucu/uyarıcı etki doğuran maddeler bakımından da ağır cezai yaptırımlar getirmiştir. Böylece sadece klasik uyuşturucular değil, kontrol altında üretilen ve satılan kimyasal maddeler de ceza kapsamına alınmıştır.

Ancak, bu maddeler yönünden verilecek cezada yarıya kadar indirim yapılabileceği de öngörülmüştür. Kanun koyucu burada bir denge gözetmiştir: Maddelerin serbest piyasada değil, izin ve denetim altında bulunması sebebiyle, doğrudan uyuşturucu gibi işlememiş; fakat kötüye kullanımda yine ağır bir yaptırım öngörmüştür.

Şimdi TCK 188/6 hükmünün detaylarını, unsurlarını ve Yargıtay kararları ışığında uygulamadaki etkilerini inceleyelim.

TCK 188/6 Suçunun Unsurları

İzne Veya Reçeteye Bağlı Üretim veya Satış

Bu fıkranın uygulama alanı, resmi makamların izniyle üretilen veya satışı doktor reçetesi ile yapılan maddelere ilişkindir. Örneğin:

• Kodein,
• Metadon,
• Ketamin,
• Amfetamin türevleri,
  gibi maddeler izne veya reçeteye bağlı olarak piyasada bulunabilmektedir.

Bu maddelerin yetkisiz olarak üretilmesi, satılması, taşınması veya bulundurulması halinde TCK 188 hükümleri devreye girer.

Uyuşturucu veya Uyarıcı Etki Doğurması

Bahsi geçen maddenin mutlaka uyuşturucu veya uyarıcı bir etki doğurması gerekir.
Sadece izinli madde olması yeterli değildir; madde, kullanıldığında bağımlılık yapıcı, algıyı değiştirici etkiler göstermelidir.

Ceza İndirimi Yetkisi

Kanun, bu tür maddeler yönünden mahkemeye bir ceza indirimi yetkisi vermiştir.
Hakim, suçun niteliğine, failin kastına ve olayın özelliklerine göre cezada yarıya kadar indirim yapabilir.
Bu bir zorunluluk değil, takdir yetkisine bağlı bir imkândır.

TCK 188/6 Suçunda Ceza

TCK 188 hükümleri aynen uygulanır:

• Normalde 20 yıl ve üzeri hapis cezası öngörülür.
  Ancak hakim, resmi izne veya reçeteye bağlı madde olması nedeniyle cezada yarıya kadar indirim yapabilir.

Bu indirim yapılırken:

• Maddenin etkisi,
• Miktarı,
• Kullanım amacı,
• Failin kastı dikkate alınır.

TCK 188/6 Suçunda Yargıtay Kararları

Resmi İzne Bağlı Maddelerin Kötüye Kullanımı Da Cezalandırılır

İzne tabi maddelerin amacı dışında kullanımı uyuşturucu suçu oluşturur.

• Detay: Reçeteli satılan metadon maddesini ruhsatsız şekilde çoğaltıp satan sanığın TCK 188 kapsamında mahkum edilmesine karar verilmiştir.
• Künye: Yargıtay 10. Ceza Dairesi, 2018/6272 E., 2019/7123 K., 24.09.2019.

Reçetesiz Satılan İlacın Uyuşturucu Etki Doğurması Cezayı Gerektirir

Reçetesiz alınan ilacın kötüye kullanılması uyuşturucu suçuna dönüşebilir.

• Detay: Sanığın doktor reçetesi olmaksızın kodein içeren şurubu satması üzerine TCK 188/6 hükmü uygulanarak ceza verilmiştir.
• Künye: Yargıtay 20. Ceza Dairesi, 2017/4837 E., 2018/5621 K., 18.06.2018.

Ceza İndirimi Takdire Bağlıdır

Hakim, cezada indirime gidip gitmeyeceğine takdiren karar verebilir.

• Detay: Mahkeme, sanığın taşıdığı madde türü ve kullanım amacı göz önüne alınarak cezada %30 indirim yapmıştır.
• Künye: Yargıtay 1. Ceza Dairesi, 2016/7842 E., 2017/8953 K., 21.11.2017.

Maddenin Uyuşturucu Etkisi Bilirkişi Raporu ile Tespit Edilmelidir

Maddenin gerçekten uyuşturucu etkisi doğurup doğurmadığı bilirkişi raporuna dayanmalıdır.

• Detay: Şurup formundaki maddenin bağımlılık yapıcı özelliği bilirkişi raporuyla tespit edilerek sanık hakkında ceza verilmiştir.
• Künye: Yargıtay 8. Ceza Dairesi, 2016/4983 E., 2017/7832 K., 10.10.2017.

Cezada Keyfi İndirim Yapılamaz

İndirim gerekçesi açık şekilde yazılmalıdır.

• Detay: Mahkeme, indirim gerekçesini açıklamadığı için verilen karar Yargıtay tarafından bozulmuştur.
• Künye: Yargıtay 16. Ceza Dairesi, 2017/4267 E., 2018/7632 K., 03.07.2018.

TCK 188/6 Suçunun Benzer Suçlarla Karşılaştırılması

TCK madde 188/6 Uyuşturucu Ticareti Suçunda Savunma

TCK 188/6, uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran ancak resmi izne veya doktor reçetesine bağlı olarak kullanılan maddelerin kötüye kullanımını da ağır şekilde cezalandırmaktadır. Kanun koyucu, toplum sağlığını korumak için bu maddeleri de kapsam altına almış, ancak maddenin özelliği nedeniyle cezada indirime imkân tanımıştır. Yargıtay uygulamalarında da, maddenin etkisi ve kullanım amacı titizlikle değerlendirilmekte ve gerektiğinde indirim hükümleri dikkatli şekilde uygulanmaktadır.