Tereke, ölen kişinin ölümünden sonra mirasına ilişkin sorunları ilgilendirir. Genellikle miras hukuku çerçevesinde çözümlenir. Çünkü, insanlar emek ve çalışmayla elde ettikleri servetlerinin ölümden sonra akıbetini de düşünürler. Bu noktada miras kavramı ortaya çıkıyor. Tereke nedir sorusuna vereceğimiz cevap “vefat eden kişiden geriye kalandır”.
Tereke Ne Demektir?
Tereke, kelimenin tam anlamıyla ölen bir kişiden geriye kalan şey anlamına gelir. Bu bağlamda kişinin vefatının ardından kalan tüm aktif ve pasif değerler terekeye karşılık gelir. Aktif değer, kişinin mevcut varlık ve yükümlülüklerini ifade ederken, pasif değer ise merhumun borçlarını ifade eder.
Terekeye Hangi Mallar Girer?
Tereke vefat eden kişinin aktif ve pasif değerlerini yaratır. Bu değerler miktar olarak sınırlı değildir. Çünkü kişinin ölümünden sonra geride bıraktığı malı önceden tek tek saymak mümkün değildir. Ancak örnekler verilebilir. Bir kişinin ölümünden sonra geride bırakabileceği aktif tereke değerlerine örnek olarak;
- Her türlü motorlu taşıt (araba, tekne)
- Banka hesabındaki para
- Taşınmaz (ev, arsa)
- Alacak parasal değerler
- Tüzel kişilikler (şirket)
- Fikri mülkiyet hakları (şarkı sözü, kitap)
- Altın ve gümüş gibi takılar
- Nakit para
- Pasif değerse vefat edenin borcudur.
Tereke Tespit Davası Nedir?
Tereke tespiti davası esas itibariyle vasiyetçinin mal türlerini tespit etmek amacıyla açılan bir davadır. Mirasın belirlenmesi durumu mirasçılar açısından oldukça önemlidir çünkü mirasçılar mirasın paylaşımını bu taksime göre yapacaklardır. Bir başka deyişle terekenin tespiti delil tespiti niteliğindedir.
Terekenin tespiti halinde mülk araştırması ve vasiyetçinin hukuki sorumlulukları yerine getirilecektir. Ancak bu profesyonel bir çalışma olduğundan rapor bir uzman tarafından hazırlanacaktır.
Miras davası da her türlü yargılamada olduğu gibi meşru menfaati olanlar tarafından açılabilir. Bu konuda mirasçılar tereke tespiti yapma hakkına sahip olacak. Yasal mirasçının kim olduğu ve dolayısıyla kimin miras başvurusunda bulunabileceği meselesi medeni hukukumuzun bir parçasıdır. Böylece altsoylar (çocuklar, torunlar…) miras haklarını belirlemek için belgeler sunarlar. Elbette bu insanların hepsi bir arada miras kalmamış olabilir. Zira mirasın taksiminde kanunun öngördüğü sıra dikkate alınarak taksim yapılır. Veraset ilamına göre mirasçılar belirlenir.
Yukarıda özetlediklerimize ek olarak kanun koyucu, vasiyetname kapsamında kanuni mirasçı olmayan mirasçıları atayabilir veya belirli değerleri miras bırakabilir. Bu kişiler ayrıca terekenin bir kısmını alacakları için tereke tespiti davası da açabilecekler.
Vasiyetçinin mal varlığı, taşınırları, gayrimenkulleri, banka hesapları, alacaklı olduğu paralar ve borçlarının tespiti halinde hepsi incelenerek tespit edilir. Bu konuyla ilgili ilgili yerlere yazılar yazılır. Bankaya yazacağınız bir müzekkereyle, ölen kişinin banka hesabının ekstresi istenir ve taşınmazları tanımlamak için tapu ve kadastro müdürlükleri tarafından evraklar dosyaya girer. Böylece murisin tüm varlıkları ve borçları birer birer ortaya çıkarılmış olur.
Müteveffanın aktif ve pasif malvarlığı belirlendikten sonra, borçlar varlıktan çıkarılarak dengeleme işlemi gerçekleştirilir. Eşitleme yoluyla elde edilen değer dağıtılacak meblağdır. Malvarlığının mirasçılara bırakılması açısından tereke tespiti önemli bir durumdur. Tereke içeriğinin tam ve doğru tespiti ile mirasçılar, saklı paylarının ihlal edilip edilmediği veya haksız bir devir yapılıp yapılmadığı gibi soruların cevabını bulabilirler.
Tereke tespiti davası açıldığında davacı mahkemeden geçici koruma kararı verilmesini isteyebilir. Bu kararın amacı diğer mirasçıların miras konusunda devir işlemi yapmasını engellemektir.
Mahkemenin iş yükü, davanın karmaşıklığı, adli tatil gibi nedenlerden dolayı süre belirlenmesi mümkün değildir. Yani tereke tespitinin ne kadar süreceği sorusunun net bir cevabı yok. Ancak tereken tespiti davaları ortalama 1 ila 1,5 yıl kadar sürmektedir.
Terekenin tespiti talebi, merhumun son yerleşim yerinin bulunduğu yerdeki Sulh Hukuk Mahkemesi’ne yapılır.
Tereke tespiti davasının maliyeti konusunda da şunları söyleyebiliriz:
Terekenin belirlenmesi halinde mahkeme harçları ve avukatlık ücreti ödenecektir. Ancak maliyetler bunlarla sınırlı değildir; mahkeme takdir ederse farklı araştırmalar yapabilir, tebligat yapabilir, keşif ve bilirkişi incelemeleri yapılabilir ve bu nedenle ek masraf ödenmesi gerekebilir. Uzman kadrosu ile Ankara avukatlık hizmeti kapsamında fark yaratan Ayboğa + Partners ile vakit kaybetmeden iletişime geçebilir, aradığınız yanıtlara vakit kaybetmeden ulaşabilirsiniz.
Tereke Defteri Nedir?
Yukarıda da belirttiğimiz gibi mirasçılar terekenin tespiti için dava açabilirler. Bu durumda mahkeme, vasiyetçinin varlık ve borçlarını araştırma sonrasında belirler.
Müteveffanın aktif ve pasif malvarlığı tereke defteri adı verilen bir deftere kaydedilir. Görüldüğü üzere tereke defterini kim tutar sorusunun cevabı davanın açıldığı Sulh Hukuk Mahkemesi olacaktır.
Tereke Nasıl Öğrenilir?
Terekenin değerini bilmek için öncelikle mirasçıların bilgilerine başvurmak gerekir. Daha sonra miras kalan malların tespiti için, taşınmazlar hakkında tapu sicil müdürlüğüne, motorlu taşıtlar için trafik sicile, parasal değerler konusunda bankalara yazılar yazılarak tereke değeri öğrenilir.
Terekeyi Kim Tutar?
Terekeyi, terekenin tespiti için dava açılan Sulh Hukuk Mahkemesi tutar.
