Türkiye, konumu itibarıyla ve ekonomik olanaklarıyla her sene binlerce yabancının vatandaşlık başvurusu yaptığı bir ülkedir. Ancak 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Yasası’na göre yapılan bazı müracaatlar, “kamu güvenliği”, “toplum düzeni” veya “eksik evrak” gibi nedenlerle reddedilebilmektedir. Böyle bir red kararı, vatandaşlık hedeflerinin sona erdiği anlamına gelmez. Çünkü 60 gün içerisinde açılacak Vatandaşlık Başvurusu Reddi Davası ¹ ile bu kararın kaldırılması mümkündür. Bu yazıda sürecin tüm detaylarını, yasal süreleri ve etkili dava stratejilerini sizlerle paylaşıyoruz.
Hukuki Dayanak
5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Yasası’nın 9, 12 ve 46. maddeleri uyrukluk edinme yollarını, ret nedenlerini ve yargı süreçlerini tanımlar.
- Vatandaşlık Yönetmeliği, başvuru belgeleri ile değerlendirme kriterlerini ayrıntılı şekilde düzenler.
- Açılacak davalar ise 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasası hükümlerine tabidir.
Başvurunun Reddedilme Sebepleri
- Kamu Düzeni veya Güvenlik Riski: Güvenlik birimlerinden gelen olumsuz raporlar (Emniyet/MİT).
- Yetersiz Yatırım: Gayrimenkul veya fon yatırımı alt sınırının karşılanmaması (2023 itibariyle 400.000 USD).
- Eksik Evrak: Adli sicil kaydı, pasaport, gelir belgeleri gibi evrakların tamamlanmaması.
- Gerçeğe Aykırı Beyan: Sahte belgeler, düzmece evlilikler veya yanlış bilgiler.
- İyi Ahlak Kriterinin Sağlanmaması: Anayasa Mahkemesi’nin 03.03.2022 tarihli 2018/31431 sayılı kararında, idarenin soyut değerlendirmelere dayalı ret kararları ihlal olarak görülmüştür.
Tebliğ ve Süre Takibi
Ret bildirimi tebliğ edildiğinde:
- 60 gün içerisinde doğrudan idare mahkemesine iptal davası açılabilir.
- İlk olarak Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’ne itiraz yapılırsa, bu işlem 30 gün içinde sonuçlanır. Bu sürede dava süresi durur ve cevap alınmazsa geri kalan süre işlemeye devam eder.
İdari İtiraz Aşaması
İtiraz dilekçesi; başvuru formu, yeni kanıtlar, savunma metni ve tercümeli evraklar ile birlikte sunulur. İdare kabul ederse dava açmaya gerek kalmaz; aksi halde karar kesinleşir ve dava yolu açılır.
Vatandaşlık Başvurusu Reddedilmesi Davası Nasıl Açılır?
Görevli Mahkeme
Red kararını veren idari merciye göre, başvuranın ikametgahındaki yetkili idare mahkemesi görevlidir.
Dilekçede Yer Alması Gereken Hususlar
- Kararın özeti ve tebliğ tarihi
- Hukuka aykırılık iddiaları (yetki, şekil, neden, konu, amaç)
- Deliller (sabıka kaydı, banka dekontu, çalışma izni vb.)
- Yürütmenin durdurulması talebi (özellikle sınır dışı riski varsa)
Harç ve Masraflar
2025 yılı itibarıyla dava açma harcı 2.065 TL’dir. Adli yardım talebinde bulunmak mümkündür, mahkeme uygun bulursa masraflar ertelenebilir.
Kanıtlar ve Stratejik Unsurlar
- Güvenlik Soruşturmaları: Dayanaksız kayıtlar (FETÖ, INTERPOL gibi) Danıştay tarafından geçersiz sayılmıştır.
- Yatırım Belgeleri: SPK lisanslı firmalardan alınan değerleme raporları kullanılmalıdır.
- İyi Ahlak Kanıtları: SGK kaydı, gönüllülük faaliyetleri, vergi belgeleri olumlu etkiler sağlar.
- Süre Aşımı: 60 gün geçmişse tebligat hatası veya fiili öğrenme tarihi ile dava açılabilir.
İçtihatlarla Belirlenen Başarı Ölçütleri
Danıştay, “kamu düzeni” ifadesinin somut ve güncel tehditlere dayanması gerektiğini belirtmektedir.
Anayasa Mahkemesi, subjektif gerekçelere dayalı retleri özel hayatın ihlali olarak niteleyip yeniden yargılama yapılmasını emretmiştir.
Yerleşik kararlar, itiraz aşamasının dava açılmadan önce zorunlu olmadığını teyit etmektedir.
Sık Yapılan Hatalar ve Avukatın Rolü
- Süre Aşımı: 60 günlük zaman diliminde zarf tarihi, e-tebligat saati gibi detaylara dikkat edilmemesi.
- Zayıf Savunma: Ret nedenine karşı yeterli belge sunulmaması.
- Tercüme Eksiklikleri: Evrakların yeminli çevirilerinin olmaması.
- Uzman Avukatın Rolü: Süre yönetimi, belge temini, dilekçe yazımı ve sözlü savunma gibi tüm süreçleri profesyonelce yönetir.
Süreç Yönetimi ve Maliyet
Davalarda karar süresi 8 ila 18 ay arasında değişebilir. Yürütmenin durdurulması alınırsa süreç kısalabilir. Başarı oranı, dosyanın sağlamlığına göre %60–80 aralığındadır.
Sonuç
Vatandaşlık başvurunuz reddedildiyse moralinizi bozmayın. 60 gün içinde doğru bir başvuru ile hakkınızı geri kazanabilirsiniz. Hukuk ekibimiz, en iyi savunmayı hazırlamak için yanınızda yer alır.
Sık Sorulan Sorular
1. Vatandaşlık başvurusuna karşı açılan dava kaç ayda sonuçlanır?
8–18 ay sürebilir. Yürütmenin durdurulması alındıysa bu süre daha kısa olabilir.
2. Önce itiraz etmek şart mı?
Hayır. Doğrudan dava açabilirsiniz.
3. 60 günü kaçırdım, ne yapabilirim?
Tebligat hatası, yanlış bilgilendirme gibi gerekçelerle sürenin yeniden başlatılması mümkündür, ancak istisnadır.
4. Dava kazanıldığında otomatik vatandaşlık alınır mı?
Mahkeme yalnızca ret kararını iptal eder. İdare başvuruyu yeniden değerlendirir.
5. Kamu düzeni gerekçesine nasıl karşı çıkabilirim?
Temiz sabıka kaydı, SGK belgesi ve referans mektupları ile itiraz güçlendirilebilir.
6. Yatırım yoluyla başvurum reddedildiyse yatırımı çekmeli miyim?
Hayır. Yatırımın devam ediyor olması ikinci değerlendirme açısından önemlidir.
7. Çocuklarım etkilenir mi?
Evet. Ebeveyn vatandaş olursa, reşit olmayan çocuklar da bu haktan yararlanabilir.
8. Avukat şart mı?
Zorunlu değildir ancak başarı ihtimalini artırır.
9. Türkiye’de oturumum yoksa dava açabilir miyim?
Evet. Vekaletname ile dava açmanız mümkündür.
10. Mahkeme masraflarından muaf olabilir miyim?
Geliriniz düşükse adli yardım talep edebilirsiniz. Uygun görülürse masraflar ertelenir.
Kaynak: ¹ Vatandaşlık Başvurusu Reddi Davası
