İş Göremezlik Raporu Nedir? Nasıl Alınır?

İş Göremezlik Nedir?

Hastalık, iş kazası, meslek hastalığı veya analık hallerinin bir sigortalı çalışanda bulunması halinde bizzat Sosyal Güvenlik Kurumunca yetkilendirilmiş doktor ya da sağlık kurulunun vermiş olduğu raporlar vardır. Bu raporların içeriğinde olan istirahat süresince geçici olarak iş görememeye “iş göremezlik” denir.

İş Göremezlik Raporu Nasıl Alınır?

İş göremezlik raporu herhangi bir sağlık kuruluşu veya hekimden değil; Sosyal Güvenlik Kurumunun yetkilendirdiği hekim veya sağlık kuruluşlarından alınır. Bunların arasında devlet hastaneleri, üniversite hastaneleri ya da SGK ile bu hususta yetkilendirilmiş özel hastaneler bulunur.

İş Göremezlik Raporu Veren Sağlık Kuruluşları

Devlet hastaneleri ve üniversite hastanelerinin iş göremezlik raporu verdiğinden bahsetmiştik. Sağlık Bakanlığı ve SGK tarafından yetkilendirilmiş özel hastaneler de iş göremezlik raporu verebilir ancak; tahmin edileceği üzere bu raporun belli bir ücreti olacak ve bu ücret ekonomik olarak işçiyi zorlayabilecektir.

Ayrıca kurumsal ve büyük işletmelerin, yapılan işin niteliğine göre, işyeri hekimi bulundurması mümkündür. Bu tür durumlarda işyeri hekimi de iş göremezlik raporu düzenleyebilir. Ancak imkanın olması halinde işçinin, iş göremezlik raporunu devlet veya üniversite hastanesinden alması gerektiği kanaatindeyiz.

İş Göremezlik Ödemesi Nedir?

Sigortalı bir işçinin meslek hastalığı geçirmesi, iş kazası yaşaması, meslek hastalığını geçirmesi veya analık hallerinde iş göremezlik raporu alması halinde; maaşının bir kısmının SGK tarafından ödenmesidir. Sosyal güvenlik kavramının tezahürü olan iş göremezlik ödemesi, işçiyi olumsuz hal ve durumlarda güvenceye almak için işletilen bir kurumdur.

İşçinin tedavisi yatar halde gerçekleştirilecekse günlük kazancının yarısı, tedavi ayakta gerçekleştirilecekse günlük kazancının üçte ikisi kadar ücret verilir.

İş Göremezlik Ödemesinden Kimler Faydalanabilir?

İş göremezlik ödemesinden, isteğe bağlı sigortalılar dışındaki bütün SGK’ya bağlı sigortalı çalışan olarak görünen işçiler faydalanabilir. İsteğe bağlı sigortalı olmayan bir işçinin yukarıda sayılan hastalık, meslek hastalığı, iş kazası veya analık hallerinden birine sahip olması sonucu yetkili bir sağlık kuruluşundan iş göremezlik raporu alması halinde iş göremezlik ödemesini elde edebilecektir.

Sayılan hallere bağlı olarak iş göremezlik ödemesinin nasıl ve ne şartlarda ödeneceği değişmektedir:

• Analık sebebiyle iş göremezlik ödeneğinden faydalanmak için işçinin doğum tarihinden önce bir yıl içerisinde en az 90 gün prim ödemesi gerekmektedir. Analık sebebiyle ödenecek olan bu ödeme doğum izni olan toplamda 16 haftanın her günü için ödenir.
• Hastalık sebebiyle iş göremezlik ödeneğinden faydalanmak için işçinin rapor tarihinden önceki bir yıl içerisinde en az 90 gün prim ödemesi yapmış olması gerekir. Ayrıca hastalığın da 2 günden fazla süren bir hastalık olması şartı vardır. Bu sebeple ödeme 3. Günden itibaren başlar.
• İş kazası ve meslek hastalığı sebebiyle iş göremezlik ödeneğinden faydalanmak için ise herhangi bir prim ve süre şartı yoktur. Kazanın veya meslek hastalığının gerçekleştiği ilk günden itibaren ödeme yapılır. Bu durumun suistimal edilmemesi için işçinin tavsiye edilen tedaviye uyması gerekir; aksi takdirde öngörülen iş göremezlik ödeneğinin yarısı ödenir.

İş Kazası Nedir?

Sigortalı işçinin işi gördüğü sırada veya iş nedeniyle bulunduğu bir ortamda, henüz işverenin otoritesi altındayken dıştan meydana gelen bir etkiyle maddi, manevi, ruhsal veya bedensel zarara uğramasıdır.

Meslek Hastalığı Nedir?

Meslek hastalığının tanımı doğrudan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu madde 14’te tanımlanmıştır:

“Meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı terkarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik halleridir.”

İş Göremezlik Ödemesine Nasıl Başvurulur?

Hastalık, iş kazası, meslke hastalığı veya analık hali bulunan sigortalı işçi; yetkili sağlık kurumundan iş göremezlik raporunu aldıktan sonra bu raporlar birlikte SGK’ya başvurması gerekir.

Başvuru süreci ve sonuç e-devlet üzerinden takip edilmelidir. SGK tarafından incelenen başvuruda herhangi bir sorun görülmez, işçinin de raporda yer alan nedene göre şartları sağladığı tespit edilirse başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içerisinde PTT aracılığıyla ödeme yapılır.

İş Göremezlik Ödemesi Nasıl Hesaplanır?

İş göremezlik ödemesinin hesaplamasında SGK’nun özellikle dikkate aldığı bazı ölçütler vardır. Bunlar; raporlu gün sayısı, tedavinin türü, son üç aylık prim gün sayısı ile prim ödemeleri, ikramiyeler ve ek ödemeler, son 3 aylık brüt ücret tutarları.

Bu ölçütlere göre incelemeyi yapan SGK son olarak sigortalının tedavisinin ayakta mı yoksa yatarak mı olduğunu tespit eder.

• Sigortalının tedavisi ayakta gerçekleşecekse günlük kazandığı brüt ücretin üçte ikisi,
• Sigortalının tedavisi yatarak gerçekleşecekse günlük kazandığı brüt ücretin yarısı SGK tarafından ödenir.

Geçici İş Göremezlik Ödemesi ve Şartları

Geçici iş göremezlik ödemesi ise, iş göremeslik ödemesine kıyasla daha düşük tutardadır. Geçici iş göremezlik ödeneğinin hesabı; rapor tarihinden önceki bir yıl içerisinde son üç aylık prime esas kazanç toplamının, son üç ayda prim ödenen gün sayısına bölünmesiyle bulunur.

İş Göremezlik Raporunun Süresi

İş göremezlik raporunun süresi, kim tarafından düzenlendiğine göre değişmektedir:

• İşyeri hekimi tarafından düzenlenen iş göremezlik raporu 2 gün istirahat süresini geçemez.
• Tek seferde en fazla 10 gün olmak şartıyla tek hekim tarafından düzenlenen raporlar en fazla 20 gün uzatılabilir. 20 günden fazla istirahat gerektiren bir durumda iş göremezlik raporunun sağlık kurulundan alınması gerekir.
• Sağlık kurulunun vereceği istirahat süresi ise, tedaviye başlandığı günden itibaren 6 ayı geçemez. Tedavi süresince tespit edilen durumlara göre bu süre uzatılabilir.
• Devlet memurları açısından da temel olarak benzer şekilde işletilen iş göremezlik durumunda uzun süreli tedavi gerektirecek hastalık durumlarında 18 aya, diğer hallerde ise 12 aya kadar izin verilebilir.

İş Göremezlik Raporuna İtiraz Süresi

İş göremezlik raporunda belirtilen maluliyet oranı veya farklı bir tespite ilişkin yapılacak itirazlar, raporun düzenlendiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde raporu düzenleyen sağlık kuruluşuna yapılır. Yazılı şekilde yapılması zorunlu olan bu başvuru sonucunda hasta en yakın bir başka hastaneye sevk edilir.

İş Göremezlik Ödemesi Ne Zaman Yatar?

SGK tarafından gerekli şartları sağladığı tespit edilen işçinin iş göremezlik ödemesi başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içerisinde PTT aracılığı veya e-devlet sistemi üzerinden tanımlanan bir banka hesabı aracılığıyla sigortalıya yatırılır.

Neden Uzman Desteği Almalısınız?

Hukuki bir mesele olan iş göremezlik ödemesine hak kazanıp kazanmamayı tespit etmenin yanında, yapılacak olan ödemenin doğru bir tam bir şekilde yapılması için dahi bir uzman incelemesi gerekmektedir. Sigortalı işçiler doğal olarak, detaylı ve özenli bir inceleme gerektiren konuyu anlayıp doğru tespitlerde bulunamazlar.

Her ne kadar işbu yazımız oldukça bilgilendirici olsa da her sigortalı nev-i şahsına münhasır bir insan olup her işçinin durumu ayrı ayrı incelenmelidir. Hakkına ulaşmak ve hakkını tam almak açısından bir uzman yardımı mağduriyetleri önleyici bir tedbirdir. AYBOĞA+PARTNERS Avukatlık Bürosu olarak müvekillerimize iş göremezlik alacağıyla ilgili uzman, nitelikli ve elverişli bir hizmet sunmaktayız.