Ön Ödemeye Tabi Suçlar Nelerdir? Ön Ödeme Nasıl Yapılır?
Ön Ödeme Nedir?
Halk arasındaki tabiriyle devlet ile vatandaş arasında yapılan bir suç anlaşması olan ön ödeme kurumu Türk Ceza Kanunu’nun 75. maddesinde düzenlenmiştir.
Ön ödeme kurumu ile fail, şartları sağlayan suçları işlemesi halinde belli bir miktar parayı ödeme suretiyle soruşturma ve kovuşturmanın sonlanmasını sağlayabilmektedir.
Kanun koyucunun, maddi bir karşılık ile işlenmiş olan suçtan yargılamayı durdurmasından anlaşılmaktadır ki ön ödeme kurumunun işletilebildiği suçlar, yaptırımı hafif ve az olarak düzenlenmiş suçlardır.
Ön Ödemenin Şartları Nelerdir?
Kanunda ayrıca düzenlenmiş olanlar haricinde ön ödeme kurumunu işletebilmenin genel olarak üç şartı mevcuttur:
- Suçun yaptırımı olarak yalnızca adli para cezasının düzenlenmiş olması,
- Suçun yaptırımı olarak üst sınırı 6 ayı geçmeyen hapis cezasını içeren suçlardan olması,
- Suçun, uzlaşma kurumu sınırları içerisinde olmaması gerekir. İlk iki şartın sağlanmış olduğu halde dahi suç uzlaşmaya tabi ise ön ödeme kurumu işletilemez.
Bu şartları sağlamayıp ön ödeme kurumunun işletilebildiği 6 adet suç bulunmaktadır:
- Genel güvenliğin taksirle tehlikeye sokulması suçu (TCK m.171),
- Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçu (TCK m.98/1),
- Özel işaret ve kıyafetleri usulsüz kullanma suçu (TCK m.264/1),
- Çevrenin taksirle kirletilmesi suçu (TCK m.182/1),
- 6831 sayılı Orman Kanunu’nun 108/1 maddesi.
- Suçu bildirmeme suçu (TCK m.278/1-2),
Ön Ödemeye Tabi Suçlar Nelerdir?
Türk Ceza Kanunu ile özel ceza kanunlarında düzenlenmiş toplam 134 ön ödemeye tabi suç bulunmaktadır. Özel kanunlarda düzenlenmiş ön ödemeye tabi suçlar için Ayboğa+Partners Avukatlık Bürosuna ulaşıp bilgi alabilirsiniz. Bu yazımızda Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenmiş olan 18 ön ödemeye tabi suç sayılacaktır:
- Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi (TCK m.98/1)
- Dilekçe hakkının kötüye kullanılmasının engellenmesi (TCK m.121/1)
- Karşılıksız yararlanma (TCK m.163/1)
- Bilgi vermeme (TCK m.166/1)
- Genel güvenliğin taksirle tehlikeye sokulması (TCK m.171/1)
- Akıl hastaları üzerindeki bakım ve gözetim yükümlülüğünün ihlali (TCK m.175/1)
- Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması (TCK m.177/1)
- İşaret ve engel koymama (TCK m.178/1)
- Çevrenin taksirle kirletilmesi (TCK m.182/1)
- Usulsüz ölü gömülmesi (TCK m.196/1)
- Kıymetli damgada sahtecilik (TCK m.199/3)
- Kamu görevlisinin ticareti (TCK m.259/1)
- Özel işaret ve kıyafetleri usulsüz kullanma (TCK m.264/1)
- Suçu bildirmeme (TCK m.278/1)
- Suçu bildirmeme (TCK m.278/2)
- Ses ve görüntülerin kayda alınması (TCK m.286/1)
- Adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs (TCK m.288/1)
- Muhafaza görevini kötüye kullanma (TCK m.289/3)
Ön Ödeme Önerisi Nasıl Yapılır?
Ön ödeme önerisi soruşturmada savcılık, kovuşturmada mahkeme tarafından yapılır. Ön ödeme önerisinin yapılabilmesi için yargılama konusu olan suçun yukarıda bahsi geçen üç genel şartı sağlaması ve ayrıca suçun işlendiğine dair yeterli şüphe de oluşmuşsa ön ödeme önerisi yapılabilir.
Ön ödeme miktarı suçun yaptırımına göre farklı şekillerde belirlenebilir. Maktu olan hallerde bu miktar, alt ve üst sınırın olduğu hallerde ise alt sınırlar üzerinden yapılan hesaplama sonucu; yargılama giderleriyle birlikte toplanarak Savcılık tarafından şüpheliye tebliğ olunur. Şüpheli/sanık tebliğden itibaren 10 gün içerisinde ödemede bulunursa; soruşturma aşamasında kovuşturmaya yer olmadığı, kovuşturma aşamasında kamu davasının düşme kararı verilir.
Failin ön ödemeyi gerçekleştirdiği ve yargılamanın sonlandığı tarihten itibaren 5 yıl içerisinde tekrardan ön ödemeye tabi bir suç işlemesi halinde faile teklif edilecek ön ödeme miktarı yarı oranında arttırılır.
Ön Ödeme Nasıl Hesaplanır?
Suçun yaptırımına göre değişkenlik gösteren ön ödeme tutarının hesaplanması şu şekildedir;
- Maktu adli para cezası ön görülen suçlarda bu miktar,
- Adli para cezası belirli bir aralıkta düzenlenmişse alt sınır miktarı,
- Hapis cezası düzenlenen suçlarda alt sınır üzerinden her gün için 100TL (bu rakam her yıl değişmektedir)
- Hapis cezası ile adli para cezası birlikte öngörülmüşse adli para cezasının alt sınır miktarı ile hapis cezasının alt sınırı üzerinden her gün için 100TL hesaplanır, bu iki tutarın toplamı ödenir
- Hapis cezası veya adli para cezasının yalnız biri öngörülmüş ise adli para cezasının alt sınırı olan miktar ödenir.
Ön Ödeme Taksitlendirilebilir Mi?
Ön ödeme miktarının belirlenmesinin ardından Savcılık tarafından faile tebliğde bulunulur. Bu tebliğden itibaren 10 gün içerisinde fail ya belirtilen tutarın tamamını ödeyecektir ya da tebliğden itibaren başlayacak 10 gün içerisinde talep etmesi şartıyla üç eşit taksit halinde ödeme yapabilir. Bu taksitler birer ay arayla ödenecek olup bu hususta karar verme yetkisi Savcılıktadır.
Ön Ödemenin Sonuçları
Soruşturma aşamasında ön ödemenin gerçekleştirilmesi halinde Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı verilirken; kovuşturma aşamasında ön ödemenin gerçekleştirilmesi halinde Kamu Davasının Düşmesi Kararı verilir.
Ön Ödemeye İtiraz Edilebilir Mi?
Müşteki, müdahil; şüpheli veya sanık ön ödeme önerisine itiraz edemez.
Ön Ödeme İle Dosyanın Kapanması Tazminat Davasına Engel Midir?
Ön ödeme yalnızca suçun kanuni sonuçlarını etkilemekte olup suçtan etkilenen kişi ve kurumların tazminat haklarını engellemez. Dolayısıyla ön ödeme sonucu KYOK veya düşme kararı verilse dahi müşteki, müdahil tazminat talebinde bulunabilir.
Ön Ödeme Adli Sicil Kaydına İşler Mi?
Ön ödemeye ilişkin kayıtlar adli sicil kaydı bünyesindeki ayrı bir sisteme kaydedilirler. Bunlara ilişkin kayıtlar ancak hakim, savcı veya mahkeme tarafından özel olarak talep edildiğinde ve ön ödemeyle alakalı bir başka suçun soruşturma veya kovuşturması esnasında kullanılabilecektir.
Ön ödemeye tabi suçlar ve adli sicil kaydınızla ilgili bilgi almak için Ankara Ceza Avukatı desteği alabilirsiniz.
