Polislikten Atılma ve İhraç Edilme Sebepleri

Polisin adli suç sonrası ve idari kolluk suç öncesi, önleyici şeklinde iki temel görevi bulunmaktadır. Yetkilerinin hassas kullanımının sağlanması, sınırının aşılmaması için duyarlı personele sahip olması arzulanır. Bu nedenle disiplin temel bir kavram ve vazgeçilmez bir unsur olarak görülür ve polis adaylarına Polis Akademisince hazırlanan bir kitapla ders olarak verilir. Atatürk’ün, “Polis asker kadar disiplinli, Hukukçu kadar hukuk adamı, Bir anne kadar şefkatli olmalıdır” sözü Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM) tarafından hazırlanan resmi yayınların ilk sayfalarında yer alır ve kurumda disipline verilen önem ifade edilir. .Disiplinin polis için önemi, güvenliği sağlama görevini ifa etmesidir. EMNİYET TEŞKİLATI DİSİPLİN TÜZÜĞÜ’de disiplin suçları oldukça geniş tutulmuş ve eylem, işlem, tutum ve davranışlar şeklinde tanımlanmıştır (EMNİYET TEŞKİLATI DİSİPLİN TÜZÜĞÜ, Md:1). Bu çalışmada, Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’ndeki disiplin suçları ve cezalarının, Devlet Memurları Kanunu’ndaki disiplin suç ve cezalarına göre ağır ve cezalandırıcı olduğu ispat edilmeye çalışılacaktır. Araştırmada, DEVLET MEMURLARI KANUNU’da ve EMNİYET TEŞKİLATI DİSİPLİN TÜZÜĞÜ’de belirtilen disiplin suç ve cezaları, altı farklı boyutta incelenerek karşılaştırılmıştır. Polislikten Atılma, Polislikten İhraç Süreci ve İtiraz Süreci ile ilgili detayları aşağıdaki yazılarımızda ayrıntılı olarak bulabilirsiniz

Önemli Bilgilendirme: Hukuk Büromuzun web sitesi son 2 yıldır, en güncel konularda takipçilerimizi bilgilendirmek amacıyla kurulmuştur. Maalesef son zamanlarda kötü niyetli, meslek etiğinden uzak kişilerce taklit ve şikayet edilmektedir. Bu yüzden tüm içeriklerimiz DMCA ile koruma altına alınmıştır. 

Polislikten Atılma ve İhraç Edilme Sebepleri

Polislikten Atılma İhraç Disiplin Cezası Nedir?

Polislikten Atılma – Polislikten İhraç

Bu araştırmada; polis disiplin politikasının ilkelerini, disiplin suç ve cezalarını açıklayan Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğünün (EMNİYET TEŞKİLATI DİSİPLİN TÜZÜĞÜ) içeriğinden yola çıkılarak, Devlet Memurları Kanununda (DEVLET MEMURLARI KANUNU) açıklanan disiplin suç ve cezalarına göre farklılıkları ortaya çıkarmak amaçlanmıştır.  Araştırmanın kapsamı EMNİYET TEŞKİLATI DİSİPLİN TÜZÜĞÜ’de ve DEVLET MEMURLARI KANUNU Md: 125’de açıklanan disiplin suçları ve cezalarıyla sınırlı tutulmuştur. Araştırmada bu iki mevzuatın içerik analizi yapılmış ve sonuçlar tartışılmıştır. Araştırma sonucunda; EMNİYET TEŞKİLATI DİSİPLİN TÜZÜĞÜ’nin DEVLET MEMURLARI KANUNU’ya göre; cezaların tipi, sayısallığı, yoruma dayalı olması, kastiliği, adli boyutu ve mesleki konuları içermesi yönünden bariz farklılıklarının bulunduğu tespit edilmiştir. EMNİYET TEŞKİLATI DİSİPLİN TÜZÜĞÜ’nin bu haliyle DEVLET MEMURLARI KANUNU’da amaçlanan memur disiplin politikasına göre, polisler için oldukça baskıcı ve aşırı cezalandırıcı düzenlendiği, kurum personelince olumsuz algılanabildiği, demokratik, evrensel ve anayasal ilkeler temel alınarak yeniden düzenlenmesi gerektiği söylenebilir.

Disiplin Cezası Nedir?

Disiplin; “hizmette etkinlik ve verimliliği sağlayan, toplum düzenini temin eden, üstün bir otoritenin varlığını hissettiren birey, toplum ve otorite ilişkilerini düzenleyen yaptırımlar ve kurallar bütünü” şeklinde tanımlanırken, kamu hizmetlerinin etkin ve verimli şekilde yürütülmesi için kullanılan, hukuki gerekçeleri ve sonuçları olan bir araçtır. Kaya’da disiplini, kamu kurum ve kuruluşlarının temelini ve sürekliliğini sağlayan önemli bir unsur olarak görmektedir.

Polis Disiplin Suçları Nedir?

Polislikten Atılma – Polislikten İhraç

Disiplin suçları, kurum içi düzeni düzenleyen normlara aykırı hal ve davranışları ifade etmektedir. Disiplin cezalarının, ceza hukukundan farklı olarak yargılama niteliği bulunmamakta, idari işlem ve yaptırım olarak kabul edilmektedir.

Disiplin Cezaları

Disiplin cezaları, ceza hukukundan ayrı olarak kurum düzenini bozucu davranışlara karşı uygulanan yaptırımlardır (Gözübüyük ve Tan, 2008:1014) Adli ceza yaptırımından nitelik ve ağırlık olarak hafif olması doğası gereğidir. Memurun hürriyetine ve mal varlığına zarar vermez; ancak kariyer ve haklarına zarar verebilme durumu vardır.

Disiplinin amacı; çalışanın kendi arzusuyla kurallara uymasıdır. Korkutarak disiplini sağlama; kişilerin yaratıcılığını öldürebilmekte, kırgınlık, kin ve düşmanlık gibi tepkilere neden olabilmektedir. Bu durumda çalışanlar kurallara uyuyor gözükmekte; içlerinde gizli huzursuzluk, güvensizlik ve kin gibi duygular beslemekte, yöneticilere karşı öç almaya varan tepkiler verebilmektedir.

Polislikte Disiplinin Önemi Nedir?

Polisliği; kendine özgü kural, sembol ve ritüelleri olan meslek olarak gören Fındıklı, aynı zamanda disiplin mesleği olduğunu ifade eder. Kurumda, ast-üst, amir-memur – amir, emir vermeye yetkili, üst rütbece büyük ve emir verme yetkisi olmayan kişidir –  kavramlarına ve davranışlarına önem verilmektedir. Bu görev hiyerarşisi, çalışanların özel yaşamında dahi görev gibi algılanmakta, sosyal hiyerarşiye dönüşmektedir. Gelişmiş ülkelerdeki iş hiyerarşisinin özel hayata karıştırılmaması, iş dışında herkesin eşit kabul edilmesi, üst düzey yöneticilerin hukuk kılıfı altında keyfiliklerini önleyecek düzenlemelerin kaldırılması, insani standartlara önem veren uygulamaların geliştirilmesi ve sosyal yaşamı bozacak uygulamaların kaldırılması gerekmektedir

Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü Genel Özellikleri ve Farklılıkları

Polislikten Atılma – Polislikten İhraç

Türk kamu yönetiminde disiplin mevzuatı ceza yargılamasının birçok özelliğini taşımakla beraber – kanunilik, geçmişe etki yasağı, ölçülülük, gerekçe vb. Bunlar ceza hukuku ilkelerinden esinlenerek yargı içtihatlarıyla geliştirilmiştir – yarı yargısal özellik göstermektedir. Kurulların kararları yarı yargısal özellikler göstermekte, idari işlem olarak kabul edilmekte ve yargı makamlarına başvurulabilmektedir. Modern devletlerin genel ceza hukuku yanında disiplin ceza hukuku oluşturmaları zorunluluğu bulunmaktadır. Türkiye’de; disiplin suçları, cezaları, tüzük ve yönetmeliklerle dağınık haldedir. Disiplin hukukunda, ceza hukukundan farklı olarak, tüzük ve yönetmelik gibi düzenleyici işlemlerle suç konulabilmektedir. Türk kamu personel disiplin hukukunun ihtiyaçlara cevap vermediği, eşitlik ilkesine aykırı uygulamaları barındırdığı, anayasal ilkelere aykırı hükümleri içerdiği ifade edilmektedir.

Bu tür eleştirileri hakeden bir disiplin mevzuatına sahip TPT ayrı bir disiplin mevzuatına tabidir. Emniyet Teşkilatı Kanununun (ETK) 65 ve 84.nci ve aradaki maddeler ile EK-4-9.ncu maddeleri polisin disiplin işlemleri, kurulları ve cezalarını açıklamıştır. Kamu kurumlarının disiplin mevzuatları çoğunlukla yönetmelikler şeklinde iken, polis disiplin mevzuatı EMNİYET TEŞKİLATI DİSİPLİN TÜZÜĞÜ olarak bilinen tüzükle yerine getirilmektedir. “Polis mesleğinin haiz olduğu hususiyet ve ehemmiyet gözetilerek tanzim edilecek” şekilde hazırlanması kanun gereğidir. Kamu kurumları arasında, disiplin mevzuatı ayrı ve genel bir düzenlemeyle belirlenmiş nadir kurumlardan birisidir. Tüzük 18 madde olarak yürürlüğe girmiştir.

Ancak değişen kanunlar nedeniyle, EMNİYET TEŞKİLATI DİSİPLİN TÜZÜĞÜ’nin kanuni dayanağı olan ETK’nın 83’ncü maddesinin yok hükmünde sayılacağı ve uygulanamaz olduğu ifade edilmektedir. Tüzük polis uygulamalarını kontrol eden, kurum içi hesap verebilirlik mekanizmalarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır.

Tüzükte disiplin suçlarının toplamı 130 adettir Bunlardan 11 adedi Devlet Memurluğundan Çıkarma suçudur. Tüzüğe eklenen disiplin suçlarıyla 119 adet disiplin suçu bulunmaktadır (EMNİYET TEŞKİLATI DİSİPLİN TÜZÜĞÜ). DEVLET MEMURLARI KANUNU’da; tüm cezalar için öngörülen disiplin suçları 41 adettir (Md:125). Tüzükte belirtilen suçlar için öngörülen disiplin cezaları sayısı şu şekildedir;

Uyarma cezası için 2 adet, Kınama için 12 adet, Aylıktan Kesme cezaları içerisinde; 1-3 günlük için 15 adet, 4-10 günlük için 7 adet, 10-15 günlük için 1 adet, 11-15 günlük için 1 adet ve 15 günlük için 1 adet olmak üzere toplam 25 adet, KİD cezası içerisinde; 4 ay için 12 adet, 6 ay için 6 adet ve 10 ay için 4 adet, 12 ay için 4 adet, 16 ay için 1 adet, 20 ay için 2 adet ve 24 ay için 10 adet, MÇ içinde 41 adet disiplin suçu öngörülmüştür (EMNİYET TEŞKİLATI DİSİPLİN TÜZÜĞÜ).

Tüzük üç defa tadilata uğramış, bazı maddeleri kaldırılmış, değiştirilmiş ve yeni disiplin suçları eklenmiştir. İlk yayınlandığında 92 adet olan disiplin suçları, tadilatlar sonucu, bazı suçların ayrı maddeler haline getirilmesi ve 27 adet disiplin suçu eklenmesiyle 119’a ulaşmıştır. Üç disiplin suçu kaldırılmış, 21 disiplin suçunda madde içerisinde değişiklik yapılmıştır.

119 adet disiplin suçunun tek suç olarak belirlenmediği, bazı maddelerin içeriğinde birkaç suçun birlikte düzenlendiği görülmektedir. Maddelerin içerik incelemesi yapıldığında, disiplin suçlarının sayısının arttığı ve madde içeriğine yerleştirilmiş suçlarla 585 adete yaklaştığı görülmektedir. Böylece disiplin suçlarının sayısı, dolayısıyla personelin ceza alma ihtimali artmaktadır Memurun suç işleyebileceği tüm alanların büyük bir kısmının açıklandığı disiplin mevzuatı olarak görülebilir.

3201 Emniyet Teşkilatı Kanunu Nedir?

3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu’nun 82. maddesine dayanılarak çıkartılan Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğü’nde emniyet mensuplarına ilişkin disiplin hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir. Ancak Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nde işlenen suça ilişkin hüküm bulunmaması durumunda 657 sayılı DEVLET MEMURLARI KANUNU hükümleri uygulanır. Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğü, 23 Ocak 2017 tarih ve 29957 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 682 sayılı KHK ile yürürlükten kaldırılmış olup, emniyet teşkilatı mensupları hakkında 682 sayılı KHK’nın disiplin hükümleri uygulanmaktadır.

Emniyet Teşkilatında Disiplin Soruşturması Açılması ve Yürütülmesi

Herhangi bir kamu kurum ve kuruluşunda görev yapan kamu görevlilerinin, kurum ve kuruluşların etkili ve düzenli bir şekilde işleyişini sağlayabilmek amacıyla düzenlenen disiplin hükümlerine aykırı işlem, eylem ya da davranışlarda bulunması durumunda, kamu görevlisinin cezalandırılması amacıyla bir araştırma yapılması gerekmektedir. Kamu görevlisinin disiplin suçu işleyip işlemediği, suçun işlendiği yer, işlenme zamanı ve şekli gibi unsurların belirlenip, verilecek disiplin cezasının mevzuata uygun bir şekilde belirlenebilmesi ve memurun savunmasının alınabilmesi amacıyla usulüne uygun bir soruşturma başlatılmalıdır.

Polis Meslekten İhraç Disiplin Soruşturmasında Zamanaşımı

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125. maddesinde düzenlenen fiil ve işlemleri gerçekleştiren memurlar hakkında, söz konusu fiil ve işlemlerin gerçekleştirildiğinin öğrenildiği tarihten itibaren uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezaları için bir ay içerisinde, memurluktan çıkarma cezası için de altı ay içerisinde disiplin kovuşturmasına başlanması gerektiği DEVLET MEMURLARI KANUNU’nın 127. maddesinde belirtilmektedir. Mevzuatta belirtilen süre içerisinde disiplin kovuşturmasının başlatılmaması durumunda disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar. Memurun disiplin suçunu işlediği tarihten itibaren iki yıl içerisinde disiplin cezası verilmemesi durumunda idarenin ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar.

Disiplin Cezalarında Savunma Hakkı

Danıştay 3. Dairesinin 29.05.1973 gün ve 269 sayılı “Müfettişlerce yapılan inceleme sırasında, hakkında inceleme yapılan memurun sadece olay hakkındaki bilgisi alınmakta olup, ifade alınması şeklinde de adlandırılan bu işlem savunma olarak kabul edilemeyeceği için, savunmanın bundan ayrı olarak ve disiplin cezası vermeye yetkili amir veya mercii tarafından alınması gerekmektedir” kararında savunma hakkı konusuna açıklık getirilmiştir.

Disiplin Cezalarında Bir Üst Cezanın Verilmesi

Disipline aykırı fiil ya da eylem gerçekleştirme sonucunda disiplin cezası alan bir memurun, disiplin cezasının özlük dosyasından silinmesi için gerekli süre içerisinde aynı fiil ya da işlemi tekrar gerçekleştirmesi sonucunda hakkında verilen disiplin cezasının bir üst cezasının verilmesi durumunu ifade eder. Örneğin; işlediği disiplin suçundan dolayı 1 yıl kademe ilerlemesinin durdurulması cezası alan bir memur, cezanın özlük dosyasından silinmesi için gerekli süre olan 10 yıl içerisinde aynı fiili tekrarlaması durumunda tekrar 1 yıl kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almaz, bu ceza bir üst disiplin cezasının verilmesi hususuna göre bir üst disiplin cezası meslekten çıkarma cezasına dönüştürülür.

Danıştay 12. Dairesinin 23.03.2016 tarih ve 1596 sayılı kararında aynı cezayı gerektiren farklı eylemlerden dolayı memur hakkında, idare tarafından verilen 4 adet kınama cezasının tekerrür hükmüne göre 1/30 oranında aylıktan kesme cezası iptal edilmesi kararlaştırılmıştır.

Disiplin Cezalarında Bir Alt Cezanın Verilmesi

Danıştay 12. Dairesi’nin 01.07.2011 tarih ve 3620 sayılı kararında geçmiş hizmetleri olumlu bulunan ve memurlar hakkında esas cezayı vermeye yetkili kişi ya da kurullar tarafından bir alt disiplin cezası uygulamasının gerçekleştirilmesi gerektiği belirtilerek, bir alt disiplin cezası uygulamasının gerçekleştirilme usulleri açıklığa kavuşturulmuştur. Bu durum göz önünde bulundurulduğunda uygun şartların sağlanması durumunda disiplin cezalarında, bir alt cezanın verilmesinin yargı kararlarına göre zorunlu olduğu sonucu çıkarılabilir.

Emniyet teşkilatı mensuplarına disiplin amirleri ya da disiplin kurulları tarafından verilebilecek disiplin cezalarına ait bir alt disiplin cezaları şunlardır.

Polis Disiplin Cezasının Özlük Dosyasından Silinmesi

Memurların disiplin cezalarının özlük dosyalarından silinmesini talep edebilmeleri için;

1. Memurun devlet memurluğundan çıkarma cezası dışında herhangi bir disiplin cezası alması gerekmektedir. Devlet memurluğundan çıkarma cezasının özlük dosyasından silinmesi söz konusu değildir.
2. Uyarma ve kınama cezalarının uygulanmasından sonra 5 yıl, diğer disiplin cezalarının uygulanmasından sonra 10 yıl süre geçmesi gerekmektedir. Memurların disiplin cezalarının özlük dosyalarından silinmesini talep etmeleri ve cezanın özlük dosyasından silinmesi için mevzuatta belirtilen bu sürelerin geçmesi zorunludur.
3. Disiplin cezasının silinmesi talebinde bulunan memurun belirtilen süreler içerisinde aynı cezai yaptırımın uygulanmasına neden fiil ve işlemi tekrarlamaması ya da benzer bir fiil ve işlem gerçekleştirmemesi gerekir.
4. Memurun bu süreç içerisinde davranışlarını düzeltmiş olması ve memurluk vakarına yakışır hareketlerde bulunması gerekir.

Polis Disiplin Cezasını Düşüren Haller

Aşağıda belirtilen durumların gerçekleşmesi durumunda memurlara verilen disiplin cezaları ortadan kalkar.

1. Disiplin kurulu ya da disiplin amiri tarafından verilen disiplin cezasının tebliğinden önce memurun ölmesi,
2. Mevzuatta, memurun lehine yeni düzenlemelerin yapılması
3. Söz konusu cezanın verilmesini gerektiren fiil ve işlemin mevzuatta karşılığının değişmesi ya da disiplin cezası verilmesini gerektiren fiil ve işlem olmaktan çıkması,
4. Disiplin soruşturmasının zamanaşımına uğraması
5. Disiplin cezalarının affına yönelik kanunlar

Polislerin Meslekten İhraç Gerektiren Haller

Disiplin soruşturmaları veya disiplin cezası uygulamalarının söz konusu olduğu durumlarda görevden uzaklaştırma tedbiri alınabilir. Hakkında disiplin soruşturması yürütülen memur hakkında görevden uzaklaştırma tedbirinin uygulanabilmesi için geçerli bir sebebin bulunması gerekmektedir. Bu durum idarenin görevden uzaklaştırma tedbirini uygulama konusunda geniş bir takdir yetkisinin olmadığını göstermektedir. Kamu hizmetlerinin gerektirdiği hallerde, hakkında disiplin soruşturması yürütülen memurun görevi başında kalmasının sakınca oluşturduğu gerekçesiyle görevinden soyut olarak uzaklaştırılması, kanunun amacına aykırıdır. Soruşturmayı yürüten soruşturmacının konu hakkında elde ettiği somut delilleri iyi bir şekilde değerlendirmesi ve iddiaların doğruluk oranını doğru bir şekilde tespit etmesi sonucunda memur hakkında görevden uzaklaştırma tedbiri alınabilir. Memur hakkındaki iddiaların doğruluğunun tespit edilmeden ve görevi başında kalmasının sakıncalı olup olmadığı belirlenmeden görevden uzaklaştırma tedbirinin alınması hukuka aykırıdır.

657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 137. maddesinin II. bendinde, disiplin soruşturmasının herhangi bir aşamasında görevden uzaklaştırma tedbiri alınabileceği belirtilmiştir. Kamu hizmetinin gereği ve kamu yararı göz önünde bulundurulmak şartıyla, idarenin görevden uzaklaştırma tedbirinin alınması hakkındaki takdir yetkisi bulunmaktadır.

Polis Uyarma Cezası Hangi Hallerde Verilir?

Uyarma cezası, memurun görevini ifa ederken daha dikkatli davranması gerektiğinin yazı ile bildirilmesidir. 682 sayılı KHK’nın 8. Maddesinin (1) bendinde emniyet teşkilatı mensuplarına uyarma cezası verilmesini gerektiren haller şunlardır;

a) Silahını, araç ve gerecini, giyim ve kuşamını temiz tutmamak, çalıştığı yerin temizliğine özen göstermemek.

b) Yetkili makamlarca belirlenmiş tasarruf tedbirlerine riayet etmemek veya kullanımına sunulan kamu kaynaklarının kullanılmasında gösterilmesi gereken makul seviyedeki özeni göstermemek.

c) İzinsiz veya kurumunca kabul edilebilir özrü olmaksızın belirli zamanda yapılması gereken faaliyetlere geç kalmak.

ç) Görevdeyken, yetkili makamlar tarafından izin verilen durumlar haricinde görev veya hizmetle ilgisi olmayan işlerle uğraşmak.

d) Özürsüz veya izinsiz olarak mesaiye geç gelmek veya erken ayrılmak ya da günlük mesai saatlerine riayet etmemek.

e) Nezaket kurallarına aykırı tavır ve davranışlarda bulunmak.

f) Emrin icrası veya sonuçları ile katılım sağlanan toplantılarla ilgili olarak görevlendirme yapan amire bilgi vermemek.

g) Usulüne uygun olarak kendisine verilmiş olan bir emir üzerine; emrin uygun olmadığı, yanlış verildiği, yapılamayacağı ve benzeri şekillerde amirini alenen eleştirmek veya amire karşı itirazda bulunmak (Amir tarafından karar verilene kadar astın fikrini savunması veya emrin kanunsuz olduğu hususundaki kanaatini belirtmek için amire yaptığı itiraz bu kapsamda disiplinsizlik teşkil etmez.)”

Polislerde Kınama Cezası Hangi Hallerde Verilir?

Memurlara davranışlarında ve görevlerinde kusurlu bulunduğunun yazılı olarak tebliğ edilmesidir. Memurlara uyarma cezasında davranışlarında ve görevlerinde daha dikkatli olması gerektiği bildirilirken, kınama cezasında ise görevlerinde ve davranışlarında kusurlu olduğu bildirilmektedir. Uyarma cezasına göre bir derece daha ağır olan kınama cezasının uygulanmasını gerektiren haller 682 sayılı KHK’nın 8. Maddesinin (2) bendinde şunlardır;

a) Görev sırasında veya dışında, mevzuat veya talimatlarla yasaklanan davranışlarda bulunmak.

b) Mevzuatta belirlenmiş usul ve kurallara riayet etmeden sözlü, yazılı veya elektronik olarak müracaat veya şikâyette bulunmak.

c) Nöbeti teslimden sonra görev yerine özürsüz olarak geç dönmek.

ç) Bildirimleri süresi içerisinde yerine ulaştırmamak.

d) Mevzuat veya talimatlarla taşınmasına veya bulundurulmasına izin verilmiş olanlar dışında, mesleğin ciddiyeti ile bağdaşmayacak biçimde yüzük, bilezik, kolye, madalyon, rozet ve benzeri şeyleri takmak.

e) Görev sırasında veya dışında kendisi ile aynı rütbede çalışanlara veya mesai arkadaşlarına karşı saygısız davranmak.

f) Mevzuat ve talimatlarla kendisine tevdi edilmiş görevlerin gerektirdiği sorumluluğu üstlenmekten imtina ettiğini gösterecek tavır ve davranışlarda bulunmak.

g) Amirleri, üstleri, aynı rütbedeki veya çalışma arkadaşları hakkında ve onların bulunmadığı ortamlarda, onların işlem, eylem ve kişilikleri hakkında kötüleyici veya konuştuğu kişilerde kötü intiba bırakacak tarzda olumsuz sözler söylemek.

ğ) Zati demirbaş tabanca veya geçici olarak verilen demirbaş tabancanın üzerinde orijinalliğini bozacak boya, kaplama, gravür veya ciddiyetle bağdaşmayacak şekil, desen, resim ve karakter gibi değişiklikler yapmak.

h) Mevzuata veya mesleki teamüllere aykırı hitaplarda bulunmak.

ı) Bu fıkrada disiplinsizlik olarak saptanan eylem, işlem, tutum ve davranışlar dışında herhangi bir biçimde görevin takdir ve yerine getirilmesinde müsamaha ve savsaklama göstermek.

i) Kılık ve kıyafet ile ilgili olarak mevzuatta belirlenmiş kurallara uymamak.”

Polis Aylıktan Kesme Cezası Nedir?

Memurların brüt aylıklarından 1/30-1/8 oranlarında kesilmesine neden olan aylıktan kesme cezası disiplin amirleri tarafından verilmektedir. Disiplin suçlarının ağırlık derecelerine göre aylıktan kesme cezalarının türleri 3 başlık altında incelenmektedir.

Polis Kademe İlerlemesinin Durdurulması Cezası

Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası; uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarına göre daha ağır bir ceza olup hem maddi yönü hem de manevi yönü bulunmaktadır. Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası kurum disiplin kurulunun kararı ile yetkili amir tarafından; il disiplin kurulu kararı gerektiren durumlarda ise valiler tarafından verilmektedir. Kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını alan bir memur; valilik, büyükelçilik, müsteşar, müsteşar yardımcılığı, genel müdürlük, genel müdür yardımcılığı ve daire başkanlığı görevlerine getirilemezler. Bu durum kademe ilerleme cezasının maddi yönünü oluşturmaktadır. Memurun, bulunacağı kademede olmamasından dolayı, hak ettiği kademe maaşını alamaması da kademe ilerleme cezasının maddi yönünü oluşturmaktadır.

Polislik Meslekten Çıkarma Cezası – Meslekten İhraç

Memurun, işlediği disiplin suçundan dolayı emniyet teşkilatı hizmetlerinde bir daha çalıştırılmamak üzere görevden alınmasıdır. Emniyet teşkilatı mensuplarının meslekten çıkarma cezasını almasını gerektiren fiil ve eylemler 682 sayılı KHK’nın 8. Maddesinin (6) bendinde şöyle belirtilmektedir:

a) Görevin yerine getirilmesinde dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ayrımı yapmak veya personel arasında bu yolda ayrım yapıcı tutum ve davranışlarda bulunmak.

b) Göreve çıkılmaması için propaganda yapmak, kışkırtmak, zorlamak, karar alınmasını sağlamak, alınan bu karara katılmak veya karar uyarınca göreve çıkmamak.

c) Amir ya da üstlerinin icraatına karşı çıkmak ve bu hareketi toplu hale dönüştürerek görev yapılmasını ya da göreve çıkılmasını engellemek, buna katılmak, katılmaya tahrik ya da teşvik etmek.

ç) Yetkisini veya nüfuzunu kendisine veya başkalarına çıkar sağlamak amacıyla ya da kin ve dostluk gibi nedenlerle kötüye kullanmak.

d) Hizmetle ilgili her türlü dosya, kayıt, resmi evrak veya belgeyi ya da örneklerini yetkisiz kişilere vermek, verilmesini emretmek, verilmesine göz yummak.

e) Gizli tutulması zorunlu olan ve görev ile ilgili bulunan bilgi ve belgeleri görevli veya yetkili olmayan kişilere açıklamak.

f) Muhafazası veya sevkiyle görevli olduğu şüpheli, sanık, tutuklu veya hükümlünün kaçmasına bilerek ve isteyerek imkân vermek.

g) Bilerek ve isteyerek suç kanıtlarını yok etmek veya bunların yok olmasına neden olmak, kanıtları silmek, gizlemek, değiştirmek, bozmak veya bu fiillere yardımcı olmak.

ğ) Devlet malı araç, gereç, hayvan, silah, mermi ve mühimmatı satmak veya mal edinmek, personel kimlik kartını, araç, gereç, hayvan, silah ve mühimmatı başkalarının kullanımına vermek.

h) Kasıtlı olarak gerçek dışı rapor vermek veya tutanak düzenleyip imza etmek veya ettirmek.

ı) Görev sırasında yardım isteyen güvenlik görevlilerine haklı bir neden yokken yardımdan kaçınmak veya bildiği ya da gördüğü bir suçun izlenmesi ve suçlunun yakalanması için gerekli girişimde bulunmamak.

i) Mesleğin saygınlığını zedeleyecek şekilde uygunsuz yerlere gitmek.

j) Görev mahallinde veya görevli bulunduğu sırada alkollü içki içmek veya

k) Göreve sarhoş veya alkollü içki içtiği belli olacak biçimde gelmek.

l) Resmi kıyafetle umuma açık yerlerde alkollü içki içmek veya resmi kıyafetli olarak gizlenemeyecek derecede sarhoş görünmek.

m) Uyuşturucu maddeleri yapmak veya kullanmak, bunların yapılmasına, kullanılmasına, saklanmasına, nakledilmesine, yakalanacağı sırada ortadan kaldırılmasına, satılmasına veya satın alınmasına aracı olmak.

n) Kumar oynamak veya oynatmak, kumar oynatanlarla ilişki kurmak.

o) Kaçakçılık yapmak veya kaçakçılarla ilişki kurmak.

ö) Geliri ile uygun sayılmayacak biçimde yaşadığı ve aşırı harcamada bulunduğu kanıtlanmış olmak ve bunun haklı kaynağını gösterememek.

p)14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile öngörülen grev yasağı kapsamına giren eylemlerde bulunmak.

r) Devlet memurları tarafından yapılamayacağı 657 sayılı Kanunda belirtilen kazanç getirici faaliyetlerde bulunmak.

s) Siyasi partilerin yararına veya zararına çalışmak ya da siyasal eylemlerde bulunmak, görevli olmaksızın siyasal amaçla yapılacak açık veya kapalı yer toplantılarına ya da gösteri yürüyüşlerine katılmak.

ş) İffetsizliği bilinen veya anlaşılmış olan bir kimse ile bilerek evlenmek ya da evlilik bağını devam ettirmek veya böyle bir kimseyi yanında bulundurmak ya da nikahsız olarak devamlı surette yaşamakta ısrar etmek.

t) Kanuna aykırı olarak sendikalara üye olmak, sendikaların veya üyesi bulunmadıkları derneklerin yapacakları bilimsel, kültürel ve teknik nitelik taşımayan açık veya kapalı yer toplantılarına ya da gösteri yürüyüşlerine görevli olmaksızın katılmak, açık yer toplantı ve gösteri yürüyüşlerine resmi kıyafetli veya silahlı olarak katılmak ya da üyesi bulundukları derneklerin tüzüklerinde belirtilen amaçları dışındaki çalışmalarını veya bu nitelikteki toplantı ya da gösteri yürüyüşlerini düzenlemek veya bunlara katılmak.

u) Görevde kullanılan telsiz, telefon haberleşmesini veya kurum içi iletişim sistemlerini kasıtlı olarak engellemek.

ü) Mesleğin onur ve saygınlığını zedeleyici veya amir ya da üstlerinin eylem ve işlemlerini olumsuz yönde eleştirici nitelikte tek başına veya topluca bildiri dağıtmak ya da basın, haber ajansları, radyo ve televizyon kurumları ve diğer iletişim kanalları vasıtasıyla kamuoyuna yönelik bilgi, yazı ve demeç vermek.

v) Amir ya da üste karşı itaatsizliğe, mukavemete ya da fiilen taarruza tahrik ya da teşvik etmek.

y) Menşei belli olmayan, bulundurulması ve taşınması yasak olan her çeşit silah, mühimmat ve benzerlerini bulundurmak.

z) Hukuka aykırı olarak kişiler arasındaki haberleşmenin gizliliğini ihlal etmek, kişiler arasındaki haberleşme içeriklerini ifşa etmek, kişiler arasındaki aleni olmayan konuşmaları taraflardan herhangi birinin rızası olmaksızın kaydetmek, kişiler arasındaki aleni olmayan konuşmaların kaydedilmesi suretiyle elde edilen verileri ifşa etmek, kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal etmek, kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri ifşa etmek, kişisel verileri kaydetmek, kişisel verileri bir başkasına vermek, yaymak veya ele geçirmek, kanunların belirlediği sürelerin geçmiş olmasına karşın verileri sistem içinde yok etmekle yükümlü olduğu halde bu görevini kasıtlı olarak yerine getirmemek, gerçeğin meydana çıkmasını engellemek amacıyla suç delillerini yok etmek, silmek, gizlemek, değiştirmek veya bozmak, sayılan fiilleri emir vererek yaptırmak.

Polis Meslekten Çıkarma Cezası Vermeye Yetkili Merci Nedir?

Emniyet teşkilatı mensuplarına resen disiplin cezası vermeye yetkili makamlar ve sahip olduğu yetkiler, 682 Sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 13 ve 14. maddelerinde düzenlenmiştir.249 KHK’nın 15. maddesine göre resen ceza vermeye yetkili disiplin amiri KHK’nın esaslarına uygun olarak disiplin cezası verilebilir.

1. Disipline aykırı fiil ve işlem gerçekleştiren personele, 682 sayılı KHK’da belirtilen esaslara uygun olarak disiplin amiri tarafından disiplin cezası verilebilir.
2. Vekâleten, geçici görevle ya da ikinci görevle disiplin amiri olarak nitelendirilen unvanlara atanan veya disiplin soruşturmalarını yürütmek üzere görevlendirilen soruşturmacılar, görevlerini yürüttükleri sürece disiplin amirlerinin yetkilerine sahiptirler.
3. Disiplin amirleri sahip oldukları yetkileri, boşanmış olsalar dahi eşleri, ikinci dereceye kadar yakınları ve kayın hısımları olan personeller hakkında kullanamazlar. Bu durumda disiplin amirliği yetkisi, bir üst konumdaki disiplin amiri tarafından kullanılır.
4. Disiplin amirleri, sahip oldukları yetkileri devredemezler.

İl Polis Disiplin Kurulu Nedir? Görevleri Nelerdir?

Teşkilatta, il ve ilçelerde görev yapan, disipline aykırı fiil ve işlem gerçekleştiren personele, yetkileri çerçevesinde disiplin cezası yaptırımı uygulamak amacıyla il polis disiplin kurulu oluşturulmuştur. İl Polis Disiplin Kurulu, emniyet işlerinden sorumlu vali yardımcısının başkanlığında aşağıdaki kişilerin katılımıyla oluşur.

1. İl hukuk işleri müdürü (Olmaması durumunda il hukuk şube müdürlüğünün bağlı olduğu vali yardımcısı)
2. Emniyet müdürü ya da görevlendirdiği emniyet müdür yardımcılarından biri. Emniyet müdür yardımcısının olmadığı durumlarda, il emniyet teşkilatında emniyet müdüründen sonraki en yüksek rütbeli kişi görevlendirilir. Hakkında disiplin soruşturması yürütülen memur ile rütbe eşitliğinin olması durumunda kıdemce daha üstün olan amir görevlendirilir.
3. Asayiş şube müdürü,
4. Personel şube müdürü

Görüldüğü üzere kurulda başkan dahil 5 üye bulunmaktadır. Kurulun toplanabilmesi için üye tam sayısının salt çoğunluğunun sağlanması yeterlidir. İl polis disiplin kurulunda açık oylama ile yapılan görüşmelerde kararlar oy çokluğu ile alınır ve oylamaya katılanlar çekimser oy kullanamazlar. Kurulda, oyların eşit olması durumunda başkanın oyunu kullandığı karar kabul edilmiş sayılır.251

İl Polis Disiplin Kurulu’nun kimler hakkında hangi disiplin cezalarını verebileceği 682 sayılı KHK’nın 17. maddesinin 1. fıkrasında belirtilmiştir. Buna göre il polis disiplin kurulları; kuruldukları il emniyet müdürlüğü kadrolarında görev yapan;

1. Polis memurları, çarşı ve mahalle bekçileri ile il makamlarınca atanabilen personellere tüm disiplin cezalarını,
2. Komiser yardımcısı, komiser ve başkomiserler hakkında meslekten çıkarma cezası dışındaki disiplin cezalarını vermeye yetkilidirler.

Polis Meslekten Çıkarma – İhraç Cezasına İtiraz

Uyarma ve kınama cezaları da dahil olmak üzere disiplin cezalarının yargı denetimine tabi olduğu Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 129. maddesinde düzenlenmiştir. Anayasanın ilgili maddesi 07.05.2010 tarihinden önce “Uyarma ve kınama cezaları hariç disiplin cezaları yargı denetimi dışında bırakılamaz” şeklinde iken “Disiplin kararları yargı denetimi dışında bırakılamaz” şeklinde değiştirilerek yerinde bir düzenlemeye gidilmiştir. 682 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’de ve diğer kanunlarda uyarma ve kınama cezalarına karşı yargı yoluna başvurulamayacağına dair herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. İdari itiraz yolları ile ilgili hükümler 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 135 ve 136. maddelerinde düzenlenmiştir. Mevzuatımıza göre disiplin cezalarına karşı yapılan itirazlar iki grupta incelenir.

Memurların, disiplin amirleri tarafından verilen uyarma ve kınama cezalarına karşı bir üst disiplin amirine, olmaması durumunda da disiplin kurullarına itirazda bulunabilecekleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 135. maddesinde hüküm altına alınmıştır. 

Memurlar, haklarında verilen uyarma, kınama, aylıktan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması, meslekten çıkarma ve devlet memurluğundan çıkarma cezalarına karşı idari yargı yollarına başvurma haklarına sahiptirler. 657 sayılı DEVLET MEMURLARI KANUNU’nın 136. maddesine göre memurlar, disiplin amirleri ya da disiplin kurulları tarafından verilen disiplin cezalarına, kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren 7 gün içerisinde itiraz edebilirler. Kanunda belirtilen süre içerisinde itiraz edilmeyen disiplin cezaları kesinleşir. Memurun, itiraz talebi üzerine söz konusu ceza yetkili makamlar tarafından incelenerek aynen kabul edilebilir, hafifletilebilir ya da tamamen kaldırılabilir. İtiraz edilmeyen cezalar ya da itiraz üzerine yetkili makamlar tarafından tekrar verilen cezalar kesinleşir ve bu kararlar hakkında idari yargı yoluna başvurulamaz. İtiraz makamları, memurun itiraz dilekçesi ve karar eklerinin kendilerine bildirilmesini takip eden 30 gün içerisinde itiraz talebine yönelik kararlarını vermek zorundadırlar. İtiraz talebi üzerine kaldırılan cezaların, memurun özlük dosyalarından silineceği hükmü kanunun ilgili maddesinde belirtilmiştir.

 Bu maddeye göre emniyet teşkilatı kadrolarında görev yapan, resen ceza alan memurlar;

• İlçe emniyet amirleri tarafından verilen uyarma ve kınama cezalarına karşı için bir üst disiplin amiri olan İl Emniyet Müdürüne,
• Kaymakamlar tarafından ilçede görev yapan memurlara verilen disiplin cezalarına karşı bir üst disiplin amiri olan Valiye,
• İl Emniyet Müdürü, Eğitim-Öğretim Kurumları Müdürü ve Polis Akademisi Başkanı tarafından verilen disiplin cezalarına karşı Emniyet Genel Müdürüne,
• Emniyet Genel Müdürü ve Valiler tarafından verilen disiplin cezalarına karşı İçişleri Bakanına, kararın kendisine tebliğ edilmesinin ardından, 7 gün içerisinde cezaya itiraz edebilirler.

Danıştay 5 Dairesi’nin 16.05.1977 tarih ve 2569 sayılı “Disiplin cezalarına karşı, ceza verilen memur ile memurun daire amiri itiraz edebilir” kararında memurların, haklarında verilen disiplin cezalarına amirlerinin de itiraz edebileceği görülmektedir.

Polis Meslekten Çıkarma Disiplin Cezasına İtiraz İdari Yargı Yolu

Memurlar, haklarında verilen disiplin cezalarına özel kanunlarında farklı bir düzenleme yok ise 60 gün içinde yargı yoluna başvurabilirler. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 7/1 maddesine göre, devlet memurlarının, haklarında verilen disiplin cezalarına karşı, cezaların kendilerine tebliğ edildiği tarihi izleyen günden itibaren 60 gün içerisinde yargı yoluna başvurabilirler. Bu sürenin hesaplanmasına tatil günleri dahil edilmemektedir. 60 günlük sürenin son günün tatil gününe denk gelmesi durumunda, tatil gününü izleyen ilk çalışma gününün bitimine kadar süre uzatılır.

İdarenin her türlü fiil ve işlemlerinin yargı denetimine tabi olduğu Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 125. maddesinde hüküm altına alınmıştır. Disiplin cezaları da idari işlem niteliğinde olması nedeniyle, disiplin cezalarında da yargı yoluna başvurulabileceği söylenebilir. Uyarma ve kınama disiplin cezaları da dahil disiplin cezalarına karşı yargı yolunun açık olduğu anayasanın 129. maddesinde açık bir şekilde belirtilmiştir. Uyarma ve kınama cezaları nitelik olarak hafif cezalar olsa da esas itibariyle cezai bir yaptırım olup, memurun özlük dosyasına işlemektedir. Bu durum anayasanın kendi içerisinde çelişmesine neden olmakta iken yapılan değişiklik ile bu çelişki giderilmiştir. Çünkü anayasada idarenin her türlü işlemlerinin yargı denetimine tabi olduğu belirtilirken, uyarma ve kınama cezalarının yargısal denetimden muaf tutulması ciddi bir çelişki oluşturmaktaydı. Tüm disiplin cezaları yargı denetimine alınarak yerinde bir düzenlemeye gidilmiş ve hukukun üstünlüğü ilkesinin tam anlamı ile uygulaması sağlanmıştır.

Ankara İdare Hukuku Avukatı

Polislikten ihraç durumunda Anayasa ve İdari Yargılama Hukuku’na hakim bir avukat desteği almakta fayda vardır. Ankara İdare Avukatı Çağrı Ayboğa, emniyet disiplin cezaları ve meslekten ihraç – çıkarma cezalarına itiraz sürecinde yanınızdadır. Web Adresi: https://avukatcagriayboga.com