TCK 188/2 Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal, İthal, İhracında Miktar ve Türün Ceza Üzerindeki Etkisi

Uyuşturucu veya uyarıcı madde suçlarının cezalandırılmasında, yalnızca eylemin gerçekleşmesi değil, aynı zamanda imal edilen, ithal edilen veya ihraç edilen maddenin türü ve miktarı da dikkate alınır. Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesinin 2. fıkrası, suçun temel şekline ek olarak bir düzenleme getirerek, maddenin miktarının ve niteliğinin cezayı artırıcı etkisi olduğunu kabul etmiştir. Bu düzenleme ile kanun koyucu, özellikle tehlike arz eden maddelerin veya büyük miktarlarda yapılan işlemlerin daha ağır cezalandırılmasını amaçlamaktadır.

TCK 188/2’ye göre, imal, ithal veya ihraç edilen madde miktarının fazlalığı veya türünün tehlikeliliği halinde cezanın artırılması söz konusu olur. Maddenin türüne göre örneğin eroin, kokain, sentetik kannabinoid türevleri gibi maddelerin üretimi ve taşınması daha ağır yaptırımlara tabi tutulur. Yargıtay içtihatları da bu doğrultuda gelişmiş, madde türü ve miktarı hususunda detaylı kriterler belirlenmiştir.

TCK 188/2 Suçunun Unsurları

Maddenin Miktarının Önemi

TCK 188/2 fıkrasında, işlenen suçun cezasının belirlenmesinde uyuşturucu maddenin miktarının dikkate alınacağı düzenlenmiştir. Çok fazla miktarda uyuşturucu madde ile gerçekleştirilen imal, ithal veya ihraç suçlarında cezanın artırılması zorunludur. Maddenin miktarına ilişkin kesin bir sınır çizilmemiş, her somut olayın özelliklerine göre değerlendirme yapılması öngörülmüştür.

Yargıtay içtihatlarına göre, özellikle ticari miktarın çok üzerinde uyuşturucu bulunması durumunda fail hakkında daha ağır bir ceza tayin edilmesi gerektiği kabul edilmektedir.

Maddenin Türünün Önemi

Madde türünün belirlenmesi de cezanın artırılmasına neden olabilir. Örneğin eroin, kokain, morfin gibi toplum sağlığı açısından son derece tehlikeli maddeler ile ilgili suçlarda ceza artırımı yapılır. Yargıtay, madde türünün belirlenmesinde kimyasal analiz raporlarının esas alınacağını kabul etmektedir.

Özellikle yeni nesil sentetik uyuşturucular ve metamfetamin gibi maddeler, yüksek bağımlılık ve ölüm riski taşıdığı için, cezanın ağırlaştırılmasında önemli rol oynamaktadır.

Kaynak Yazı:

Uyuşturucu Madde Ticareti Suçu ve Cezası TCK 188 – Kullanım ve Ticareti Ayıran Kriterler

TCK 188/2 Suçunda Cezanın Belirlenmesi

Madde miktarı ve türüne bağlı ceza artırımı, hakimin takdir yetkisi dahilindedir. Ancak bu yetki sınırsız değildir. Yargıtay uygulamasına göre:

• Suç konusu maddenin miktarı ve türü somut şekilde belirlenmeli,
• Bilirkişi raporu veya laboratuvar analizi ile maddenin niteliği ve miktarı ispat edilmelidir,
• Gerekçeli kararda, ceza artırımı yapılmasının nedenleri ayrıntılı şekilde açıklanmalıdır.

Aksi halde cezada artırıma gidilmesi hukuka aykırı sayılır ve karar bozma sebebi olur.

İnfaz Hesaplama

TCK 188/2 Suçunda Yargıtay Kararları

Büyük Miktarda Ele Geçen Uyuşturucu Cezayı Artırır

Uyuşturucu madde miktarının yüksek olması durumunda cezada artırıma gidilmelidir.

• Detay: Sanığın üzerinden ticari kullanım sınırlarının çok üzerinde eroin maddesi çıkması nedeniyle cezası artırılarak hüküm kurulmuştur.
• Künye: Yargıtay 20. Ceza Dairesi, 2018/7632 E., 2019/4328 K., 23.04.2019.

Maddenin Türü Toplum Sağlığına Etkisi Yönünden Değerlendirilir

Maddenin türü toplum sağlığı üzerindeki etkisine göre ceza tayininde belirleyici olur.

• Detay: Sanığın elindeki metamfetamin maddesinin yüksek bağımlılık yapıcı özelliği gerekçe gösterilerek cezada artırıma gidilmiştir.
• Künye: Yargıtay 10. Ceza Dairesi, 2017/5943 E., 2018/8275 K., 22.11.2018.

Uyuşturucu Maddenin Saflık Oranı da Ceza Artırımında Etkilidir

Maddenin saf olması, tehlikeliliğini artırır ve cezanın yükselmesine yol açar.

• Detay: Elde edilen kokain maddesinin çok yüksek saflıkta olduğu belirlenerek cezada artırım uygulanmıştır.
• Künye: Yargıtay 1. Ceza Dairesi, 2015/9374 E., 2017/11840 K., 12.12.2017.

Büyük Miktarda Sentetik Kannabinoid Taşınması Ağırlaştırıcı Sebeptir

Sentetik uyuşturucuların miktarının fazlalığı cezanın ağırlaştırılmasını gerektirir.

• Detay: Sanığın aracında kilogram düzeyinde sentetik kannabinoid ele geçirilmesi nedeniyle ceza artırımı yapılmıştır.
• Künye: Yargıtay 8. Ceza Dairesi, 2016/4831 E., 2017/7659 K., 19.10.2017.

TCK 188

Uyuşturucu Maddenin Türü ve Miktarı Belirtilmeden Cezada Artırım Yapılamaz

Gerekçesiz artırım hukuka aykırıdır.

• Detay: İlk derece mahkemesinin sadece “çok miktarda madde” bulunduğunu belirterek gerekçesiz artırıma gitmesi, Yargıtay tarafından bozma nedeni yapılmıştır.
• Künye: Yargıtay 16. Ceza Dairesi, 2017/4325 E., 2018/9453 K., 03.07.2018.

TCK 188/2 Suçunun Benzer Suçlarla Karşılaştırılması

TCK 188/2 Uyuşturucu Ticareti Suçunda Savunma

TCK 188/2 ile birlikte, uyuşturucu ve uyarıcı madde suçlarında madde miktarı ve türü doğrudan cezalandırma üzerinde etkili hale getirilmiştir. Böylece toplum sağlığına daha büyük tehdit oluşturan maddelerin üretimi, ithali ve ihracı daha ağır cezalarla karşılanmakta ve cezanın bireyselleştirilmesi sağlanmaktadır. Yargıtay kararları da, maddenin miktarı ve niteliğinin ceza artırımında nasıl dikkate alınacağını ayrıntılı şekilde ortaya koymuştur. Uygulamada dikkat edilmesi gereken en önemli husus, artırıma ilişkin kararların mutlaka açık, somut ve ispatlı gerekçelere dayanması gerektiğidir.