14 Nisan 2020 tarihli ve 7242 sayılı Kanun ile 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’a eklenen Geçici 9. madde aracılığıyla hayata geçirilen “31 Temmuz Covid Yasası” olarak anılan düzenlemedir. Covid-19 pandemisinin toplumsal ve hukuki yansımaları, sadece sağlık politikalarıyla sınırlı kalmamış; ceza infaz hukukunda da geçici ancak etkili düzenlemelerin gündeme gelmesine neden olmuştur. Türkiye’de bu bağlamda yapılan en önemli müdahalelerden biri olan bu düzenleme, cezaevlerindeki nüfus yoğunluğunu azaltmak ve hükümlülerin pandemi sürecinde sağlık risklerini en aza indirmek amacıyla açık ceza infaz kurumlarında bulunan mahkûmların belirli şartlar altında cezaevinden ayrılarak denetimli serbestlik rejimine dahil olmalarını mümkün kılmıştır.

Yasa, uygulamada her iki ayda bir uzatılarak 2023 yılının sonuna kadar yürürlükte kalmış ve yaklaşık 100 bin hükümlünün bu düzenlemeden faydalandığı tahmin edilmiştir. Ancak Geçici 9. madde, yapısı itibarıyla geçici bir hukuki enstrümandır ve 31 Temmuz 2023 itibarıyla uygulamaya son verilmiştir. Bu tarihten sonra, aynı yasal çerçevede herhangi bir güncelleme yapılmadığı gibi, 2025 yılı itibarıyla da belirsizlik sürmektedir. Nitekim, Yargıtay 1. Ceza Dairesi’nin 27 Mart 2025 tarihli kararıyla, Geçici 10. madde kapsamında denetimli serbestlik sürelerinin ileriye dönük tatbikinin mümkün olmadığına hükmedilmiş; bu karar, infaz hukuku bağlamında “kazanılmış hak” ilkesinin geçersizliği tartışmalarını gündeme taşımıştır.

Bu çalışma, “31 Temmuz Covid Yasası”nın kapsamını, uygulama sürecini ve ortaya çıkan eşitsizlik iddialarını ele almakta; ayrıca 2025 yılı itibarıyla yeni bir infaz düzenlemesine duyulan ihtiyacı, Yargıtay kararları ve yasal boşluklar çerçevesinde incelemektedir.

31 Temmuz Yasası Nedir? 2025’te Devam Edecek mi?

Hayır, 31 Temmuz Covid Yasası 2023 yılı sonunda sona ermiştir ve 2025 yılı itibarıyla yürürlükte değildir. Ancak bu yasa modelinin 2025’te yeni bir infaz düzenlemesine ilham verdiği görülmektedir.

Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan 10. Yargı Paketi kapsamında, geçmişteki uygulamaya benzer şekilde:

• Denetimli serbestlik süresinin artırılması,
• Açık cezaevindeki mahkûmlara esneklik tanınması,
• Kadınlar, yaşlılar ve hafif suçlardan hüküm giyenlere öncelik verilmesi

gibi hükümler getirilmesi beklenmektedir.

Ancak önemli bir fark vardır: 2025’te öngörülen düzenleme genel af değil, teknik infaz düzenlemesi niteliğindedir. Yani ceza ortadan kaldırılmamakta; yalnızca cezanın infaz şekli değişmektedir.

31 Temmuz Covid Yasası Nedir?

31 Temmuz Covid Yasası olarak bilinen düzenleme, 14 Nisan 2020 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan 7242 sayılı Kanun’un Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’a eklediği Geçici 9. maddeye dayanmaktadır. Bu düzenleme, açık cezaevinde bulunan hükümlülere ve açık cezaevine geçiş hakkı kazanmış olanlara Covid-19 pandemisi süresince denetimli serbestlikten faydalanma imkânı sunmuştur.

Yasa kapsamında; cinayet, cinsel suçlar, terör suçları ve uyuşturucu ticareti gibi ağır suçlar kapsam dışında bırakılmış, uygulama süresi 31 Temmuz 2023’e kadar uzatılmıştır. Yaklaşık 100 bin kişinin bu yasadan yararlandığı bildirilmiştir.

📢 31 Temmuz Yasası 2025’te Geri Mi Geliyor?

Türkiye’de pandemi döneminde çıkarılan ve binlerce hükümlünün tahliyesine imkân tanıyan 31 Temmuz Yasası, 2025’te yeniden gündemde! ⚖️ Bu düzenleme, geçmişte açık cezaevinde bulunan veya açığa ayrılma hakkı elde eden hükümlüler için uygulanmış, ancak cinayet, cinsel suç, terör ve uyuşturucu ticareti gibi ağır suçları kapsam dışında bırakmıştı.

Şimdi ise Meclis’te tartışılan yeni infaz paketi ile birlikte, “31 Temmuz Yasası benzeri bir düzenleme”nin tekrar hayata geçirilip geçirilmeyeceği konuşuluyor. 🔎

⚖️ 31 Temmuz Yasası Neden Tekrar Gündeme Geldi?

2023’te sona eren bu düzenleme sonrası cezaevlerinde yoğunluk yeniden arttı. 🚨 2025’te gündeme gelen yeni infaz paketi, cezaevi kapasitesini rahatlatmak ve denetimli serbestliği daha etkin hale getirmek için hazırlandı.

Yetkililer, yeni düzenlemede:
✅ Denetimli serbestlik süresinin genişletilmesi
✅ Hükümlülerin cezaevinde daha kısa süre kalması
✅ Toplumsal uyumun kolaylaştırılması
gibi adımların yer alabileceğini belirtiyor.

🔍 31 Temmuz Yasası 2025’te Kimleri Kapsayabilir?

Henüz kesinleşmese de, yeni düzenlemenin pandemi dönemindeki uygulamaya benzer şekilde olması bekleniyor.

👉 Kapsama girebilecek suçlar:

• Basit hırsızlık

• Dolandırıcılık (nitelikli olmayan)

• Kısa süreli hapis cezaları

🚫 Kapsam dışında kalacak suçlar:

• Cinayet

• Cinsel suçlar

• Terör suçları

• Uyuşturucu ticareti

🔍 31 Temmuz Yasası 2025’te Kimleri Kapsayabilir?

📊 2025’te Beklenen Düzenlemenin Etkileri

Eğer 31 Temmuz Yasası yeniden yürürlüğe girerse:

• Cezaevlerinde binlerce hükümlü tahliye edilecek 👥

• Açık cezaevindeki yoğunluk ciddi ölçüde azalacak 📉

• Hükümlüler, denetimli serbestlik ile topluma daha hızlı dönebilecek 🔓

❓ Sıkça Sorulan Sorular

🔹 31 Temmuz Yasası 2025’te kesin mi çıkacak?
Hayır, henüz tasarı aşamasında. Ancak infaz paketinde güçlü bir ihtimal olarak yer alıyor.

🔹 Yasa herkesi kapsayacak mı?
Hayır. Ağır suçlar yine kapsam dışında tutulacak.

🔹 Bu düzenleme af mı olacak?
Hayır. Bu, doğrudan af değil; denetimli serbestliği genişleten geçici bir düzenleme olacak.

📰 Sonuç

2025’te yeniden gündeme gelen 31 Temmuz Yasası, özellikle açık cezaevinde bulunan hükümlüler için büyük bir umut ışığı 🌟 oldu. Henüz kesinleşmese de, Meclis’teki infaz paketi çalışmaları ilerledikçe, bu düzenlemenin yakın zamanda yürürlüğe girmesi bekleniyor.

10. Yargı Paketi Meclisten Geçti mi?

2025 yılı itibarıyla Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan ve “10. Yargı Paketi” olarak kamuoyuna duyurulan infaz düzenlemesi henüz TBMM Genel Kurulu’ndan geçmemiştir. Ancak TBMM Adalet Komisyonu’na sunulan tasarı üzerinde görüşmeler sürmekte, özellikle infaz sisteminde yeniden esneklik yaratılması hedeflenmektedir.

2025 Af Yasası Kimleri Kapsıyor?

2025 yılında yürürlüğe girmesi beklenen yeni infaz düzenlemesi genel af niteliği taşımamakta, daha çok teknik infaz indirimi ve denetimli serbestlik reformuna odaklanmaktadır. Bu kapsamda;

• 31 Temmuz 2023 öncesinde işlenen suçlardan hüküm giyen,
• Cezası kesinleşmemiş,
• Hırsızlık, dolandırıcılık, taksirle yaralama gibi hafif suçlardan hükümlü olan bireylerin
  yararlanabileceği bir düzenleme öngörülmektedir.

Ancak terör suçları, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar, uyuşturucu imal ve ticareti ile kasten adam öldürme gibi ağır suçlar yine kapsam dışı bırakılacaktır.

10. Yargı Paketi Ne Zaman Yürürlüğe Girecek?

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un açıklamalarına göre 10. Yargı Paketi üzerindeki teknik çalışmalar 2025 yılı yaz aylarında tamamlanacaktır. Ancak resmi yürürlüğe giriş tarihi için TBMM’deki yasama sürecinin tamamlanması gerekmektedir.

31 Temmuz Yasası Hakkında Yargıtay Ne Dedi?

Yargıtay 1. Ceza Dairesi 27 Mart 2025 tarihli kararında, Geçici Madde 10/2’nin yalnızca 31 Temmuz 2023 tarihinde hem Covid izninde olan hem de denetimli serbestliğine 5 yıl ve daha az süresi kalan hükümlülere uygulanabileceğini karara bağlamıştır. Bu yorum, binlerce hükümlünün +5 yıl denetimli serbestlik hakkından yararlanamamasına yol açmakta ve infaz hukukunda eşitlik ilkesine dair eleştirileri beraberinde getirmektedi

10. Yargı Paketi ile Yeni Af Yasası Çıkacak mı?

Kamuoyunda “af” beklentisi olarak yankı bulan 10. Yargı Paketi, teknik olarak bir af düzenlemesi değil; infaz sürelerinde değişiklik, denetimli serbestlik sürelerinin artırılması ve cezanın cezaevi dışında infazına yönelik bazı esneklikler getirmeyi hedeflemektedir.

Adalet Bakanlığı yetkililerinin açıklamalarına göre;

• Yeni düzenleme cezaevlerindeki yoğunluğu azaltmayı,
• Mahkeme kararlarına dayalı infaz işlemlerini hızlandırmayı,
• Hafif suçlarda cezanın sosyal denetim altında toplum içinde infazını mümkün kılmayı amaçlamaktadır.

Bu nedenle “genel af” söz konusu değildir. Ancak fiilen etkisi benzer olacak şekilde; bazı hükümlülerin cezaevine hiç girmeden ya da daha kısa sürede çıkmasına olanak tanınacaktır.

Denetimli Serbestlik Süresi Uzatılacak mı?

2025 yılı itibarıyla yürürlüğe girmesi planlanan yeni düzenlemede, denetimli serbestlik süresinin artırılması hedeflenmektedir. Mevcut sistemde;

• Yetişkin hükümlüler için cezanın son 1 yılı,
• Çocuk hükümlüler için cezanın 1/5’lik kısmı

denetimli serbestlik kapsamında infaz edilmektedir. Ancak yeni pakette;

• Açık cezaevinden gelen hükümlüler için bu sürenin 3 yıla kadar çıkarılması,
• Kadınlar, yaşlılar ve hastalar gibi “korunmasız gruplar” için daha uzun denetimli infaz süresi tanınması

gündemdedir. Bu uygulama, 31 Temmuz Covid Yasası’nda denenen ve olumlu karşılanan “önleyici infaz politikaları”na benzer bir yaklaşımı temsil etmektedir.

2025’te Cezaevinden Kimler Tahliye Olabilir?

Yeni düzenlemenin yasalaşması halinde, aşağıdaki grupların cezaevinden tahliyesi veya hiç cezaevine girmeden infaz süreci geçirmesi mümkün olabilir:

1. Hafif Suçlar:
   Taksirle yaralama, dolandırıcılık, güveni kötüye kullanma suçu gibi katalog dışı suçlar.
2. Kısa Süreli Cezalar:
   5 yılın altında kalan cezalar.
3. İnfazda Belirli Bir Süreyi Tamamlamış Olanlar:
   Cezasının yarısını veya 2/3’ünü tamamlamış olanlar.
4. Kadın, yaşlı ve hasta hükümlüler:
   Belirli raporlarla belgelenmiş sağlık koşulları veya yaşlılık durumu bulunanlar.

Ancak ağır suçlar –özellikle kasten adam öldürme, terör suçları, çocuk istismarı, cinsel saldırı suçu (TCK 102) ve uyuşturucu ticareti suçu (TCK 188) – bu düzenlemenin kapsamı dışında kalacaktır.

31 Temmuz Yasasından Kimler Yararlanamadı?

31 Temmuz Covid Yasası, esas itibarıyla cezaevlerinde pandemi riskini azaltmak amacıyla oluşturulmuş bir infaz esnekliği düzenlemesidir. Ancak düzenlemenin kapsamı sınırlı tutulmuş ve bazı suç türleri özellikle hariç bırakılmıştır.

Aşağıdaki suçlardan hüküm giymiş kişiler bu yasadan yararlanamamıştır:

• Kasten adam öldürme (TCK m.81-82),
• Cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar (TCK m.102-105),
• Uyuşturucu imal ve ticareti (TCK m.188),
• Terörle Mücadele Kanunu kapsamındaki suçlar.

Bu suçlara ilişkin hükümler, toplum güvenliği ve kamu düzeni açısından yüksek risk barındırdığı gerekçesiyle infaz indirimi dışında bırakılmıştır. Bu yaklaşım, “adaletin caydırıcılığı” ilkesi ile “pandemi gibi olağanüstü koşullarda kamu sağlığını koruma” arasındaki denge arayışını göstermektedir.

İNFAZ HESAPLAMA YAPMAK İÇİN TIKLAYINIZ

Yargıtay Kararı Ne Anlama Geliyor?

Yargıtay 1. Ceza Dairesi’nin 27 Mart 2025 tarihli kararı, 31 Temmuz 2023 itibarıyla Covid izninde olan ancak denetimli serbestliğe 5 yıldan fazla süresi bulunan hükümlülerin +5 yıl denetimli serbestlikten yararlanamayacağını ortaya koymuştur.

Bu karara göre:

• Sadece 31 Temmuz 2023 tarihinde hem Covid izninde olan hem de denetimli serbestliğine 5 yıl veya daha az süre kalmış hükümlüler, İnfaz Kanunu Geçici 10. madde kapsamında değerlendirilmelidir.
• Bu tarihten sonra denetimli serbestlik süresini dolduranlar için bu madde uygulanamaz.

Bu yorum, birçok hukukçu tarafından “eşitlik ilkesine aykırı” ve ağır mağduriyetlere yol açabilecek nitelikte bulunmuştur. Özellikle, aynı suçtan hüküm giymiş iki kişi arasında sırf tarihe bağlı olarak farklı infaz rejimleri uygulanması, hukuk devleti ilkesine zarar verebilecek bir uygulama olarak değerlendirilmektedir.

2025 İnfaz Düzenlemesi Hangi Tarihi Esas Alıyor?

Taslak metinlerde ve kamuya yansıyan açıklamalarda, yeni düzenlemenin esas aldığı kritik tarih 31 Temmuz 2023 olarak görünmektedir. Bu tarih, Covid izinlerinin sona erdiği gün olarak kabul edilmekte ve hem cezanın infazına hem de denetimli serbestliğe dair hakların başlangıç noktası olarak değerlendirilmektedir.

Ancak şu soruların yanıtı henüz netleşmemiştir:

• Bu tarih itibarıyla cezası kesinleşmemiş kişiler de yararlanabilecek mi?
• Ceza süresi veya açık cezaevine geçiş kriterleri yeniden düzenlenecek mi?

Dolayısıyla, 2025 infaz düzenlemesiyle birlikte yeni bir “eşitlik testi” gündeme gelecek ve suç tarihi mi, hüküm tarihi mi, infazın başladığı tarih mi esas alınacak soruları önem kazanacaktır.

Yeni Düzenleme Geriye Yürür mü?

Ceza hukuku bakımından genel kural, lehe olan infaz düzenlemelerinin geriye yürüyebileceği yönündedir. Ancak burada iki farklı tartışma söz konusudur:

1. Af düzenlemeleri veya infaz indirimi içeren hükümler, cezanın infazı aşamasında uygulandığından, geriye yürürlük ilkesi kapsamında değerlendirilebilir.
2. Ancak yeni düzenleme “lehe” olmakla birlikte geçici bir infaz indirimi niteliği taşıyorsa, düzenleyici yasa koyucu bu düzenlemeyi sınırlı süreli ve ileriye dönük kurgulayabilir.

Bu bağlamda, yasanın lafzı ve gerekçesi önem kazanmaktadır. Eğer yasa açıkça geçmiş tarihli infazlara da uygulanacağına ilişkin bir düzenleme içerirse, mahkemeler bu yönde hareket etmekle yükümlüdür.