Araç Değer Kaybı Bedeli

Eğer aracınız bir kaza sonucu zarar gördüyse, bu durum aracın ikinci el piyasasında değer kaybına neden olabilir. Bu nedenle araç değer kaybı hesaplaması yapılması önerilir.

Aracınızın kayıtlarında mevcut olan hasar durumu, satış sırasında aracın değerinde azalmaya neden olabilir. Bu sebeple, kusurlu tarafın sigorta şirketinden veya araç sahibinden aracın değer kaybının tazmini talep edilebilir.

Aracın değer kaybı talebinde bulunmak, yasalar tarafından size verilen bir hak olduğundan, talebinizi gönül rahatlığıyla ileri sürebilirsiniz.

Araç değer kaybı konusu, araç sahipleri için oldukça önemlidir ve maalesef birçok farklı sebepten dolayı araçlar değer kaybedebilirler. Bu nedenle, araç değer kaybı konusunda uzman bir hukuk bürosuyla çalışmak önemlidir.

Ayboğa+Partners Avukatlık Bürosu, araç değer kaybı konusunda uzmanlaşmış bir hukuk bürosudur ve birçok farklı konuda hizmet vermektedir.

Araç Değer Kaybı Nedir?

Bir aracın hasar alması, piyasa değerinde bir düşüşe neden olur ve bu durum araç değer kaybı olarak adlandırılır.

Hasar gören araç tamir edilse bile, araç TRAMER kayıtlarında hasarlı bir araç olarak yer alacağından dolayı ikinci el piyasa değerinde düşüş yaşanacaktır. Fakat aracın bir parçasının sadece boya işlemi görmesi ve daha sonra kaza geçirmemesi durumunda, aracın piyasa değerinde bir düşüş yaşanmayacaktır. Ancak hasarlı parça tamamen değiştirilirse, araç değer kaybı söz konusu olacaktır.

Araç sahibi, aracının hasar kaydı nedeniyle değer kaybına uğraması durumunda, kusurlu tarafın sigorta şirketinden veya araç sahibinden aracın değer kaybının tazminini talep edebilir. Bu, kanunların verdiği bir hak olup, araç sahibinin mağduriyetinin önlenmesini amaçlamaktadır.

Araç değer kaybı kavramı, kazalı aracın, parçaları daha yenisi veya orijinali ile değişse dahi, kazadan önceki değerine nazaran mali bir kayıp yaratması düşüncesi ve beklentisi ile ortaya çıkmıştır. Buna göre kazaya karışan aracın, kazadan önceki ikinci el piyasa değeri ile kazadan sonraki ikinci el piyasa değeri arasındaki düşüş farkına “araç değer kaybı” denir.

Araçlarda Değer Kaybı Nasıl Olur?

Bir araç kazası sonrasında, araç sahipleri aracı tamir ettirdikten sonra genellikle satmayı tercih ederler. Bu durumda, aracın ikinci el piyasa değerinde düşüş yaşandığı açıktır. Bu sorunun farkına varan araç sahipleri, değer kaybı konusunda daha bilinçli hale gelmişlerdir.

Hasar gören bir aracın tamir edildikten sonra değer kaybı yaşaması, hasarın boyutuna bağlıdır. Değer kaybını tazmin edecek olan taraf, kazada tamamen kusurlu olan veya diğer sürücüye kıyasla daha fazla kusuru olan taraftır.

Araç Değer Kaybının Şartları

Araç Değer Kaybı Şartları 2023 yılında aşağıdaki gibidir:

• Çift Taraflı Kaza Olması. Kaza tek taraflı olmamalıdır.
• Kazada %100 Kusurlu Olunmaması
• Kazada Araçta bir Hasar Oluşması ve Onarılması
• Parçaların daha önce başka bir kaza nedeni ile onarılmamış olması

Araçlar Değer Kaybı Hesaplama Nasıl Yapılır?

Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları, 14.05.2015 tarihinde yürürlüğe girmiş ve araç değer kaybı başvurularında kullanılacak hesaplama yöntemini belirlemiştir. Bu yöntem, 4 temel bileşen içermektedir:

• Kaynaklı ana parçalarda değişim,
• Kaynaklı ana parçalarda düzeltme,
• İlk iki bölümde yer almayan parçalar,
• Boya uygulanan aksamlar

Olarak belirtilmiştir. Ancak, araçtaki değer kaybının tespiti için her somut olaya uygulanabilecek standart bir formül yoktur. Pek çok değişken araçtaki değer kaybını etkileyebilmektedir.

Mevcut hesaplamalarda farkın ortaya çıkmasında ana etken rayiç değerin tespitinden kaynaklanmaktadır. Kasko araç listesinde yer almayan parçaların piyasa rayiç bedelinin tespiti için ise piyasa analiz yöntemi kullanılmaktadır.

Buna göre;

• Kazaya karışan aracın piyasadaki tercih durumu,
• Hasarın boyutu,
• Aracın üretim yılı,
• Marka ve model bilgisi,
• Aracın kilometresi,
• Hasar geçmişi ve niteliği,
• Aracın kilometresi,
• İşlem gören parçaların niteliği ve sayısı,
• Trafiğe çıkış tarihi dahi

araçtaki değer kaybının miktarını etkileyebilmektedir.

Araçta meydana gelen değer kaybının; Aracın serbest piyasa koşullarına göre kaza tarihi itibariyle hasarsız haldeki ikinci el rayiç değeri ile aracın yaşı, özellikleri, hasar miktarı ve hasarlı kısmın özellikleri dikkate alınarak, kazadan sonraki hasarlı halinin rayiç değeri tespit edilip bu iki miktar arasındaki azalmaya (farka) göre hesaplanması gerekir. – Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2016/4690 E.-2016/7983 K.

Bunun yanı sıra, kusur durumu gibi değer kaybı incelemesi de teknik bilirkişi incelemesini gerektirmektedir.

Değer kaybı hesaplaması için aracın kazadan önceki ve kazadan sonraki durumu arasındaki fark da önemlidir. Hasarın derecesi ve tamir edilme şekli de değer kaybını etkileyen faktörler arasındadır. Bununla birlikte, aracın hasar kaydı da hesaplama işleminde büyük önem taşır.

TRAMER kayıtlarında yer alan hasar kaydı, aracın piyasa değeri üzerinde belirleyici bir faktör olarak değerlendirilir. Bu nedenle, araç sahipleri araç değer kaybı hesaplaması yaparken şu kriterleri dikkate almalıdır:

• Öncelikle araç değer kaybının talep edilmesi gerekir. Araç değer kaybı talep edilmediği sürece karşılanmaz. Ayrıca araç değer kaybı iki sene içerisinde talep edildiği takdirde karşılanır.
• Kusursuzluk şartı araç değer kaybı isteyen tarafın tamamen kusursuz veya tamamen kusurlu olmama durumudur.
• Araç değer kaybı alabilmek için aracın 125.000 kilometreyi aşmamış olması gerekir.
• Kazayı yapan iki araç bulunmalı

Bu şartlar araç değer hesaplama için büyük önem taşır. Bu şartlar yerine getirilmediği takdirde araç değer hesaplama yapılamaz. Araç değer kaybı hesaplama talep olması halinde araç değer hesaplama formülüne göre düzenlenir.

Araç Değer Kaybı Hesaplaması Formülü

Araç değer kaybı hesaplama formülünde öncelikle aracın rayiç değeri ve kilometresi önemlidir.

• Baz Değer Kaybı = Aracın Rayiç Değeri x %19
• Total Değer Kaybı = Baz Değer Kaybı x Hasar Boyutlu Katsayısı x Araç Kullanılmışlık düzeyi (Km) Katsayısı

Hasar Büyüklüğü Tanımları

Araç değer kaybı tazmini talebinde, karşı tarafın kusur oranıyla orantılı olarak değer kaybı talep edilebilmektedir. Ancak, karşı tarafın en az yüzde elli oranında kusurlu olması gerekmektedir.

Değer kaybı hesaplama işlemi için ekspertiz veya bilirkişi kurumlarına başvurabilirsiniz. Değer kaybı hesaplaması kazanın sebebine, aracın marka, model, yaş ve piyasa değerine göre yapılmaktadır.

Değer kaybı tazminatı talebiniz reddedilirse, sigorta şirketinin yanıtına karşı Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurabilir veya dava açabilirsiniz. Değer kaybı hesaplaması için ödemiş olduğunuz ekspertiz ücreti, sigorta şirketi tarafından karşılanmaktadır.

Araç Değer Kaybı Hesaplama Örneği

Kazaya karışan aracın rayiç fiyatının 100.000,00 TL, kilometresinin 15.000 km ve altında, kazada kusursuz olduğu varsayıldığında aşağıdaki gibi bir hesaplama karşımıza çıkmaktadır.

• Hasar onarım bedeli 20.001,00TL üzeri ise araç değer kaybı 15.390,00TL olur.
• Hasar onarım bedeli 12.001,00TL – 20.000,00TL arası ise değer kaybı 12.825,00TL olur.
• Hasar onarım bedeli 4.001,00TL – 12.000,00TL arası ise değer kaybı 8.550,00TL olur.
• Hasar onarım bedeli 2.001,00TL – 4.000,00TL arası ise değer kaybı 4.275,00 TL olur.
• Hasar onarım bedeli 0,00TL – 2.000,00TL arası ise değer kaybı 0 – 2.000 TL (Hasar Onarım Bedeli Kadar) olacaktır.

Sonuç olarak yukarıda arz ve izah edilmeye çalışıldığı üzere hesaplama süreci oldukça tekniktir. Bu çerçevede sağlıklı bir bilgiye ulaşmak için motorlu kara araçları alanında çalışan bir bilirkişiden destek almak ve nihayetinde bu alanda çalışan bir avukattan yardım almak oldukça önemlidir.

Araç Değer Kaybı Alınamayacak Araçlar Nelerdir?

Araç değer kaybı, araçların özellikle kaza sonrası hasar görmesi veya tamir edilmesi durumunda yaşanan değer kaybıdır. Bu durumda aracın piyasa değeri, hasar öncesine göre düşmektedir. Ancak bazı araçlar için değer kaybı talep edilememektedir. Bunun nedeni, bu araçların özellikleri veya kullanım amaçları sebebiyle, hasarlı olmalarının normal kabul edilmesidir. Bu araçlar şunlardır:.

Tekerlekli/paletli ve zırhlı toplumsal müdahale araçları, belediye otobüsleri, yol süpürme araçları, itfaiye araçlarındaki hasar sebebiyle yapılan değer kaybı talepleri.

Yabancı plakalı araçların Türkiye’de karıştığı kazalarda yabancı plakalı araçlar için yapılan değer kaybı talepleri.

Tekerlekli/paletli ve zırhlı toplumsal müdahale araçları, belediye otobüsleri, yol süpürme araçları, itfaiye araçları ve yabancı plakalı araçların karıştığı kazalarda hasar sebebiyle sayılan araçların lehine olacak şekilde değer kaybı talebinde bulunulamayacaktır.

Araç Değer Kaybı Tazminatı Kimlerden Talep Edilmelidir?

Araç değer kaybı taleplerinde, öncelikle, kazanın çift taraflı olması gerekir. Çift taraflı bir trafik kazasında, kaza nedeniyle araçta meydana gelen değer kaybı, gerçek zarar içinde değerlendirilir ve bu zarardan Karayolları Trafik Kanunu gereğince;

• Zarar veren sürücü,
• Aracın işleteni,
• Varsa bağlı olduğu teşebbüsün sahibi,

Müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar. Bunun yanı sıra;

• Zorunlu mali mesuliyet sigortacısı,
• Aşan kısım yönünden eğer var ise ihtiyari mali mesuliyet sigortacısı da sorumlu olur.

Karayolları Trafik Kanunu’nun 85. Maddesine göre;

“Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.”

Kanun maddesinden de anlaşılacağı üzere, burada kabul edilen sorumluluk, tehlike esasına dayalı kusursuz halidir. Bu kapsamda, sorumluluk kusura dayanmadığından, işletenle araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibi veya eylemlerinden sorumlu oldukları kimseler, hiçbir kusurları bulunmasa dahi ortaya çıkan zararlardan sorumlu olacaklardır.

Araç Değer Kaybı Bedeli Nasıl Talep Edilebilir?

Değer kaybı talep etmek için Trafik Sigortası Genel Şartları çerçevesinde bazı koşulların sağlanması gerekmektedir, bu koşullar şunlardır:

• İlk olarak kazaya karışan aracın perte çıkmış olmaması gerekir,
• İkinci olarak ise, trafik kazasında kusurun tamamının araç değer kaybı talebinde bulunan kişide olmaması gerekmektedir,
• Kaza sonucu araçta bir hasar meydana gelmesi ve bu hasarın onarılması gerekmektedir,
• Son olarak ise, parçaların daha önce bir kaza nedeni ile onarılmamış olması gerekmektedir.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu m.97’ye göre;

“Zarar görenin, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde dava yoluna gitmeden önce ilgili sigorta kuruluşuna yazılı başvuruda bulunması gerekir. Sigorta kuruluşunun başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamaması veya verilen cevabın talebi karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması hâlinde, zarar gören dava açabilir veya 5684 sayılı Kanun çerçevesinde tahkime başvurabilir.”

Yasal düzenlemeler gösteriyor ki, öncelikle şartları sağlamak ve yazılı olarak sigorta kuruluşuna başvuruda bulunmak gereklidir.

Değer kaybı talebiyle ilgili uyuşmazlıklar, genel mahkemelerde görülebileceği gibi, Sigortacılık Kanunu’nun 30. maddesi uyarınca “tahkim” yolu ile de çözümlenebilir.

Sigorta Tahkim Komisyonuna Başvuru Nasıl Yapılır?

5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ile kurulmuş olan Sigorta Tahkim Komisyonu, üye sigorta kuruluşları ile sigorta ettiren veya sigortadan menfaat sağlayan kişiler arasında sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkları, bağımsız sigorta hakemleri aracılığıyla adil, tarafsız ve hızlı bir şekilde çözmeyi amaçlamaktadır.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na göre; Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurabilmek için ilk olarak ilgili sigorta kuruluşuna başvurulması gereklidir.

Sigorta kuruluşunun başvuruya cevaben gönderdiği nihai yazı, talebi karşılamadıysa veya sigorta kuruluşundan 15 iş günü (trafik sigortasında 15 gün) içinde yazılı bir cevap verilmediyse, kuruluştan alınan cevabi yazı ve iddianın ispatına yarayacak diğer belgelerle birlikte Komisyon’a başvurabilir.

Komisyon’a başvuru iki türlü yapılabilir. Bunlar şu şekildedir:

• Posta yoluyla ya da
• Şahsen yapılabilir.

Sigortacılıkta Tahkime ilişkin Yönetmeliğin 16’ncı maddesi uyarınca Komisyon’a başvuruların başvuru formu doldurularak yapılması zorunludur.

Sadece ıslak imzalı başvuru formları kabul edilecek olup, faksla yapılan başvurular dikkate alınmayacaktır. Ayrıca mahkemeye, Hukuk Muhakemeleri Kanunu uyarınca tahkime veya Tüketici Hakem Heyetine intikal etmiş uyuşmazlıklar hakkındaki başvurular da Komisyon tarafından değerlendirilmeyecektir.

Sigorta Tahkim Kurulu’na yapılan başvuru olumlu sonuçlanırsa, bahsi geçen sigorta şirketi zarar ödemek zorunluluğu ile karşı karşıya kalacaktır.

Sigorta Tahkim Komisyonu’na Başvuru İçin Gerekli Belgeler

Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuruda bulunması gereken birkaç belge vardır. Sigorta Tahkim Komisyonu’na şu belgelerle başvurulması gerekmektedir:

• Web sayfasından veya komisyondan temin edilerek eksiksiz olarak doldurulmuş ıslak imzalı başvuru formu,
• Başvuru sahibi gerçek kişilerin geçerli bir kimlik belgesinin fotokopisi,
• Başvuru ücretinin ödendiğine dair banka makbuz örneği,
• Sigorta kuruluşunun başvuruyu kısmen ya da tamamen olumsuz sonuçlandıran şirket yetkililerince imzalanmış nihai cevap yazısı veya başvuruyu yaptıktan sonra kuruluşun 15 iş günü (trafik sigortasında 15 gün) sonunda yazılı cevap vermediğinin ispatına yönelik belge,
• Kuruluştan alınan cevabın neden karşılamadığının detaylarını içeren açıklamalar ile Komisyon başvurusunda ne talep edilmiş olduğunun açık ve somut olarak gösteren beyan (bu hususlar başvuru formunda da yer alabilir.)
• Uyuşmazlık konusundaki haklılığı destekleyen diğer tüm belgelerin okunaklı birer sureti (mevcut ise sigorta sözleşmesinin bir sureti ile birlikte)

Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuruların etkililiği, sunum şeklinden çok özüne yani içeriğine bağlıdır.

Komisyon, başvuruları dosya üzerinden değerlendirir, ancak gerektiği durumlarda duruşma yapabilir. Bu nedenle, haklılığı kanıtlayacak tüm belgelerin Komisyon’a ulaştırılması, daha sağlıklı bir karar alınması açısından önemlidir. Bu belgeler arasında genellikle şunlar yer alır:

• Kazanın gerçekleştiği anda tutulan kaza tutanağı,
• Hasar tespit tutanağı,
• Araçların kaza sonrası çekilen, özellikle hasarı gösteren fotoğrafları,
• Aracın ekspertiz raporu,
• Aracın ruhsatı vb. belgeler iddianın ispatı bakımından önem arz etmektedir.

Araç Değer Kaybı Bilirkişi Raporu

Trafik kazaları günlük hayatta sıkça karşılaşılan bir durum olup, bu kazalar sonucunda araçlarda değer kaybı meydana gelmektedir.

Araç değer kaybı, aracın kaza öncesindeki 2. el piyasa değeri ile kazadan sonra tamir edildikten sonra 2. el piyasa değeri arasındaki fark olarak ifade edilebilir.

Araç sahipleri, araçlarda meydana gelen değer kaybına ilişkin taleplerini, sigorta şirketleri tarafından düzenlenen her türlü poliçe kapsamında teminat altına alınmaktadır. Ancak, değer kaybı talepleri için farklı yöntemler bulunmakta olup, hangi yöntemin seçilmesi gerektiği somut olaya bağlıdır. Bu nedenle, hukuki danışmanlık almak, en uygun yolun seçimi açısından önemlidir.

Araç Değer Kaybı Başvurusu

Aracınızda kaza sonucu meydana gelen değer kaybını kısa zamanda ve eksiksiz geri almak için araç değer kaybı başvurusunda bulunmanız gereklidir. Araç değer kaybı başvurusu yapmadan önce şu hususlara dikkat edilmelidir;

• Aracınızın kaybettiği değeri hızlıca hesaplanmalı,
• Kaza meydana geldiğinde gerekli belgeler temin edilmeli, (Kaza tespit tutanağı, kesin ekspertiz raporu, ehliyet, ruhsat fotokopisi, hasar resimleri ve talep dilekçesi)
• Avukatlar tarafından süreç yönetilmeli,
• Başvuru doğru yere yapılmalı,
• Başvuru sonrası süreç titizlikle takip edilmeli,
• Araç değer kaybı, karşı tarafın sürücüsünden ya da sigorta şirketinden talep edilir,
• Başvuruda talep edilecek ödeme kalemleri tek tek yazılmalı. (Araç değer kaybı, vekalet ücreti, araç değer kaybı raporu vs.)

Zamanaşımı Kaç Yıldır?

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu m. 72’ye göre;

“Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve herhâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar. Ancak, tazminat ceza kanunlarının daha uzun bir zamanaşımı öngördüğü cezayı gerektiren bir fiilden doğmuşsa, bu zamanaşımı uygulanır.”

Bu halde, araç değer kayıplarına ilişkin taleplerde zararın ve tazminat yükümlüsünün öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıl kazanın meydana geldiği tarihten itibaren 10 yıl içerisinde zamanaşımına uğrar.