İhtiyati Haciz Nedir?
İhtiyati haciz, alacaklının borçlunun parasal yükümlülüğünü zamanında ve tam olarak yerine getirmeyeceğini düşündüğü durumlarda, mahkeme kararıyla borçlunun mal varlığına geçici olarak el koyma işlemidir. Bu uygulama, alacaklının alacağının güvence altına alınmasını sağlar ve borçlunun mal varlığını kötü niyetli olarak elden çıkarmasını engeller.
İhtiyati haciz, İcra ve İflas Kanunu’nun 257-268. maddelerinde düzenlenmiştir ve alacaklının talebi üzerine yargı mercileri tarafından uygulanır.
Alacaklının, borçlunun borcunu zamanında ödemeyeceğini veya kaçırma girişiminde bulunabileceğini düşünmesi durumunda, hukuki sürecin başlamadan önce hızlı bir şekilde ihtiyati haciz talebinde bulunması mümkündür.
İhtiyati haciz, borçlunun mallarına geçici olarak el konulmasını sağlar. Bu durumda, borçlu mal varlığı üzerinde tasarrufta bulunamaz veya mal varlığını üçüncü şahıslara devredemez. Bu önlem, alacaklıyı kötü niyetli borçluların mal kaçırarak veya mal varlıklarını başka bir kişiye devrederek alacaklarını ödemekten kaçınmalarının önüne geçmeyi amaçlar.
htiyati haciz uygulaması, alacaklıların alacaklarını güvence altına almak için etkili bir araçtır. Alacaklının başvurusu ve mahkeme kararı ile gerçekleştirilen ihtiyati haciz, borçlunun mal varlığına geçici olarak el koyarak alacaklının taleplerini korur. Bu sayede, alacaklıların haklarının güvence altına alınması ve borçluların borçlarını zamanında ve tam olarak ödemeleri teşvik edilir.
İhtiyati Haciz Şartları Nelerdir?
İhtiyati haciz kararı alınabilmesi için belirli şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. İhtiyati haciz şartları şunlardır:
Alacağın para borcu olması: İhtiyati haciz talebi için söz konusu olan borcun para borcu olması gereklidir. Diğer bir deyişle, mal veya hizmet alacağı ihtiyati haciz talebine konu edilemez.
Borcun rehinle teminat altına alınmamış olması: İhtiyati haciz talep edilecek borcun rehinle teminat altına alınmamış olması gerekmektedir. Eğer borç, bir taşınmaz veya diğer bir mal üzerine rehin verilmişse, ihtiyati haciz talebi bu mala yönelik değil, diğer mal varlığı unsurlarına yönelik olabilir.
Borcun muaccel olması: Borcun vadesinin gelmiş olması gerekmektedir. Vadesi gelmemiş bir borç için ihtiyati haciz talebinde bulunulamaz. Ancak bazı istisnai durumlar bulunmaktadır. Örneğin, borçlunun yerleşim yeri adresinin bulunmaması veya borçlunun kaçma, mal kaçırma gibi hareketlerde bulunması durumunda, vadesi gelmemiş bir borç için de ihtiyati haciz talep edilebilir.
İhtiyati haciz talebinde bulunan alacaklının, ilgili şartları yerine getirdiğini ve borçlunun borcunu zamanında ödemeyeceğini veya kaçırma girişiminde bulunabileceğini düşündüğünü mahkemeye kanıtlaması gerekmektedir. Mahkeme, bu kanıtlar doğrultusunda kararını verir ve ihtiyati haciz uygulamasını başlatır.
İCRA İFLAS KANUNU – MADDE 257
İhtiyati haciz – İhtiyati haciz şartları
Madde 257 – Rehinle temin edilmemiş ve vadesi gelmiş bir para borcunun alacaklısı, borçlunun yedinde veya üçüncü şahısta olan taşınır ve taşınmaz mallarını ve alacaklariyle diğer haklarını ihtiyaten haczettirebilir.
İhtiyati Haciz Talebi Nasıl Yapılır?
İhtiyati haciz talebi için genellikle belirli adımlar izlenir. Bu adımlar:
Alacak Davası Süreci
İhtiyati haciz talebi genellikle bir alacak davasıyla ilgili olarak yapılır. Alacak davasının açılması ve mahkemeye sunulması gerekmektedir. Alacak davası için gerekli belgeler ve kanıtlar hazırlanarak ilgili mahkemeye başvurulur.
İhtiyati Haciz Talebi
Alacak davası sürecinde veya ödeme emrine yapılan itirazlarda, alacaklının borçlunun mal varlığına geçici olarak el koymak için ihtiyati haciz talebinde bulunması gerekmektedir. Talep, alacak davasının görüldüğü mahkemeye yapılır.
İhtiyati Haciz Talep Dilekçesi
İhtiyati haciz talebi, mahkemeye sunulan bir dilekçe ile yapılır. Talep dilekçesi, alacaklının adı, adresi, temsilcisi varsa avukat bilgileri, borçluyla olan ilişkisi ve borç miktarı gibi bilgileri içermelidir. Ayrıca, ihtiyati haciz talebinin gerekçesi ve dayanakları da dilekçede açıkça belirtilmelidir.
Kanıtların Sunulması
İhtiyati haciz talebinde bulunan alacaklı, talebini desteklemek için gerekli kanıtları sunmalıdır. Borçlunun borcunu zamanında ödemeyeceği veya mal varlığını kötü niyetli olarak elden çıkarabileceği konusunda deliller, belgeler veya tanıklar gösterilebilir.
Mahkeme Kararı
İhtiyati haciz talebi, mahkeme tarafından değerlendirilir ve karara bağlanır. Mahkeme, talebin geçerli olduğunu ve ihtiyati haciz kararının verilmesine hükmederse, borçlunun mal varlığına geçici olarak el konulmasına karar verilir.
İhtiyati Haciz Süreci ve Uygulaması Nasıldır?
İhtiyati haciz, alacaklının, borçlu tarafından ödenmeyen bir alacağın tahsilini sağlamak için mahkemeden talep ettiği bir karardır. İhtiyati haciz talebi, borcun niteliğine göre asliye hukuk veya asliye ticaret mahkemesine yapılmaktadır. Talebi sunan alacaklı, alacağının varlığını ve ihtiyati haciz sebeplerini ispatlayan delilleri de mahkemeye sunmakla yükümlüdür.
İhtiyati haciz talebi değerlendirilirken mahkeme, her iki tarafı dinleme yetkisine sahiptir. Ancak pratikte, genellikle borçlu taraf dinlenmeden, duruşma yapılmaksızın karar verilmektedir. Bu durum, işleyişin hızlandırılması ve zaman kaybının önlenmesi amacıyla uygulanmaktadır.
İhtiyati haciz talebi reddedildiğinde, alacaklı istinaf başvurusunda bulunma hakkına sahiptir. Bu başvuru, bölge adliye mahkemesi tarafından incelenir ve verilen karar kesindir. Alacaklı, istinaf başvurusunu yaparak, talebinin yeniden değerlendirilmesini sağlama imkanına sahiptir.
İhtiyati haciz kararının yerine getirilmesi için alacaklı, kararın verildiği tarihten itibaren 10 gün içinde icra dairesine başvurmalıdır. Bu süre içerisinde başvurunun yapılması önemlidir, aksi takdirde ihtiyati haciz kararı otomatik olarak kalkar.
Kararın yerine getirilmesi için başvurunun, kararı veren mahkemenin yargı çevresinde bulunan icra dairesine yapılması gerekmektedir. İcra dairesi, kararın uygulanmasını sağlamak için gerekli işlemleri gerçekleştirir ve borçlu tarafından tahsilat yapılır.
İhtiyati Hacizde Teminat Ne Kadardır?
İhtiyati haciz, alacaklının borcunun tahsilini sağlamak amacıyla başvurduğu etkili bir hukuki önlemdir. Ancak bu önlemin alacaklının haksız çıkması durumunda borçlu ve üçüncü kişilerin uğrayacağı zararları da göz önünde bulundurması gerekmektedir. Bu nedenle, ihtiyati haciz sürecinde teminat alınması önemli bir unsurdur.
Teminat, alacaklının ileride haksız çıkması durumunda borçlunun ve üçüncü kişilerin uğrayacağı zararları karşılamak amacıyla talep edilmektedir.
Mahkemeler genellikle alacaklının yatırması gereken teminat oranını %10-%15 aralığında belirlemektedir. Teminat miktarı, alacağın tutarına, durumun özelliklerine ve mahkemenin takdirine bağlı olarak değişebilir.
İhtiyati haciz sürecinde teminat, alacaklının taleplerinin meşru ve haklı olduğunu kanıtlamasının yanı sıra, borçlu ve üçüncü kişilerin uğrayacağı zararları da karşılamayı amaçlar. Alacaklının ilam niteliğinde bir belgeye dayanan bir alacağı varsa, teminat gösterme zorunluluğu olmayabilir. Ancak yine de mahkeme, teminatın gösterilmesi gerekip gerekmediğine karar verebilir.
İhtiyati haciz kararı sonucunda başlatılan icra takibinin kesinleşmesi durumunda, alacaklı teminat olarak yatırdığı değeri geri alabilir. Bu, alacaklının talebinin haklı ve meşru olduğu durumlarda teminatın geri iade edilebileceği anlamına gelir. Böylece, alacaklının haksız yere ihtiyati haciz talep etmesi sonucunda borçlu ve üçüncü kişilerin uğrayacağı zararlar teminat ile karşılanmış olur.
Teminatın ihtiyati haciz sürecindeki önemi, hem alacaklının haklarını korumak hem de borçlu ve üçüncü kişilerin zarar görmesini önlemek açısından büyük bir öneme sahiptir. Alacaklının, taleplerinin kabul edilmesi durumunda teminatın geri alınabileceğini bilmek, sürecin adil ve dengeli bir şekilde ilerlemesine katkı sağlar.
İhtiyati Hacizde Teminat İade Kaç Günde Yapılır?
Teminatın iadesi, ihtiyati haciz kararının icraya konulmasıyla birlikte gündeme gelen bir süreçtir. İhtiyati haciz talebi kabul edildiğinde, borçlu tarafın haklı çıkması halinde uğrayacağı zararın tazmini için alacaklıdan teminat talep edilir. Teminat genellikle alacaklının asıl alacağının %10 ile %30 arasında bir miktarı olarak belirlenir ve mahkeme veznesine yatırılır.
Teminatın iadesi için farklı senaryolar söz konusu olabilir. İlk senaryoda, icra takibi borçlular açısından kesinleşmiştir. Bu durumda, teminatın iadesi için öncelikle icra müdürlüğünden takibin kesinleştiğine dair bir derkenar almanız gerekmektedir. Derkenar, teminatın yatırıldığı mahkemeye sunularak teminatın iadesi talep edilir.
Diğer bir senaryoda ise, borçlu tarafından ihtiyati hacizden feragat edilmiştir. Bu durumda, teminatın iadesi için herhangi bir fiili veya kaydi haciz uygulanmamış olması gerekmektedir.
Borçlu, ihtiyati haciz kararının gerekliliğini veya hukuka uygunluğunu kabul ederek teminatın geri verilmesini talep eder. Teminatın iadesi için mahkemeye bir dilekçe ve feragat kararının aslı eklenerek başvuru yapılır.
Teminatın iadesi sürecinde, teminatın yatırıldığı mahkeme veznesine başvurulmalı ve gerekli belgeler sunulmalıdır. Mahkeme, başvuruyu değerlendirerek teminatın iadesine karar verecektir. Bu süreçte, icra takibinin durumu, feragat kararı, derkenar ve diğer belgelerin eksiksiz olarak sunulması önemlidir.
Ayboğa + Partners Avukatlık Bürosu, müvekkillerine ihtiyati haciz sürecinde teminat talebi konusunda ilgili hukuki destek sunmaktadır.
Teminat İade Talebi Dilekçe Örneği
ANKARA X. ASLİYE TİCARET
MAHKEMESİ SAYIN BAŞKANLIĞINA
Dosya No : 2023/…… D.İş
TEMİNATIN İADESİNİ
TALEP EDEN DAVACI :
VEKİLİ : Av. Çağrı AYBOĞA
DAVALI LAR :
KONU : Teminatın iadesi talebidir
Sayın mahkemenizin 2023/…… D.İş sayılı dosyası ile alınmış olan ihtiyati haciz kararına ilişkin mahkeme veznesine yatırmış olduğumuz teminat mektubunun iadesine karar verilmesini vekaleten arz ve talep ederim.
Davacı Vekili
Av. ÇAĞRI AYBOĞA
ANKARA X. İCRA
MÜDÜRLÜĞÜ
Dosya No : 2023/…….E.
ALACAKLI :
VEKİLİ : Av.ÇAĞRI AYBOĞA
BORÇLULAR :
Sayın mahkemenizin 2023/…… D.İş sayılı dosyası ile alınmış olan ihtiyati haciz kararı, müdürlüğümüzün 2023/…… E. Sayılı dosyası ile esas takibe konulmuş olup, icra takibi borçlu hakkında kesinleşmiştir. Dosyada borca ve imzaya itiraz bulunmamaktadır. Teminatın iadesi hususu takdirlerinize arz olunur.
Ankara X. İcra Müdürü
